Kavram Karmaşa nın Ağustos Eylül 2003 tarihli 30 sayısında Tahsin Yücel hocamız için bir belge Bostancı Escort hazırlamıştık Başlığını ise Küremizi Varsıllaştıranlar koymuştuk Ayrıyeten kapağa bir de kelamını aktarmıştık Öyle ya insan yaptığı şeyse tıpkı vakitte da yazdığı şeydir O günlerde Yalan ın rüzgârları esiyordu Gerisinden Kumru Ümraniye Escort ile Kumru geldi Derken Gökdelen Yani neredeyse bir buçuk yıla bir roman düşüyor Buradan da Tahsin Yücel hocamızı hayli üretken bir müellif olarak kıymetlendirebiliriz
Orhan Pamuk un Nobel i alması Anadolu Yakası Escort yla ilgili yazdığım bir yazıda Bernhard Nobel in Kemikleri kendi adaylarımın da isimlerini geçmiştim Bunların ortasında Tahsin Yücel de vardı Artık ortamızda değil ancak hayatı sürecinde ürettiği yapıtlarıyla bunu ziyadesiyle Anadolu Yakası Escort hak ettiğini düşünüyorum
Türkçemizin farklı bir özelliği var Birtakım bağlaçlar gerektiğinde yadsıma gayeli kullanılabiliyor Tıpkı 80 darbecilerinin anayasası gibi Benim asla bu türlü bir hedefim yok Yazdıklarımı bir kalemde karalayacak silecek değilim ama Gökdelen de aradıklarını bulamayan hayal kırıklığına uğrayan bir Tahsin Yücel okurunun notlarını da paylaşmadan edemeyeceğim
TEMATİK DEĞERLENDİRME
Gökdelen in ana teması yetmiş yıl sonrası Türkiye sinin İstanbul merkezli panoramasıdır Daha doğrusu günümüzdeki gelişmeleri bilhassa özelleştirme ve mimari açıdan geleceğe daha uç noktada taşımaktır
Temel Diker in soyadından da anlaşılacağı üzere gökdelenler dikmek için geliştirdiği projeleri yaşama geçirmesinin bir yolu olarak yargının özelleştirilmesi gerekir Buna bir de ünlü avukat eski Marksist Can Tezcan ın haksız yere hapsedilen dostunun durumu eklenince romanın ana teması kabataslak ortaya çıkar Böylelikle Can Tezcan hünerlerini konuşturmaya başlar Kentsel ve toplumsal doku özelleştirme ekseninde gündeme taşınır İşin farklı yanı yetmiş yıl sonra da ülkenin başında dini bütün ve pazarlamacı Mevlüt Doğan vardır Başbakan Mevlüt Doğan ile Avukat Can Tezcan ortasındaki pazarlık ise tam manasıyla evlere şenlik tir Fakat bana kalırsa tüm değişikliğine rağmen bu tartışma ve tez hem yavan hem de geri bir noktadadır Marksist İstek Koç un muhalefet i bile bu geriliği ne yazık ki ortadan kaldırmıyor Özal ın bir koyup üç alma sevdası Boğaz Köprüsü nü satarım sattırmam muhabbeti her sokak başına bir milyarder dikmek fantezileri yanında Temel Diker in fantezisi ya da Gökdelen in yetmiş yıl sonrası Türkiye si sahiden hafif siklet üzere görünüyor
Adalet mülkün temelidir savsözünün öne çıktığı Adliye Sarayları Yargı Tapınakları her vakit ve her şartta aslında özel di Her vakit mülkü yani gücü temsilen kurulmuş ve günümüze kadar da özel mülkiyet in en büyük savunucusu olarak yerini korumuştur Bunun aksini argüman etmek sıkıntıyı özünden kavrayamamaktır Mülksüzler in romanın lisanıyla Yılkı İnsanları nın adalet ten yararlanmaları yalnızca ve yalnızca egemenlerin romanın lisanıyla kenterler in müsaade verdikleri ya da kabullenmek zorunda kaldıkları kadarıyladır Kemirgenlerden sömürgenlere insanlık tarihi bunun bir yerde kanlı arenası da olmuştur Silahların sustuğu yerde malum yargı vazifesi devralır ya da birlikte atı alıp Üsküdar ı geçerler
OLDUKÇA OPTİMİST BAKIŞ AÇISI
Sevgili Tahsin Yücel Hocamız bunları bilir elbette hem de hepimizden çok âlâ bilir Ancak ne yazık ki birçoğumuz yargının kamusallığı üzere bir tuhaf anlayışa saplanıp kalmışızdır Adaların alınıp satıldığı tabiatın havanın suyun gücün eğitimin sıhhatin devletlerin alınıp satıldığı dünyamızda yargının özelleştirilmesi tartışması hakikaten çok sıradan kalıyor
Romanın temel kahramanlarından biri olan Can Tezcan ın yardımcısı Sabri Serin bir yerde şöyle der Bilirsiniz özel mahkemeleri ve özel yargıçları bir yana bırakacak olursak bu ülkede her şeye rağmen en âlâ işleyen yargıdır öteden beri yasalar elverse daha da âlâ işler Bu nedenle etrafımızda ikide bir Türkiye de yargıçlar var denildiğini duyarız Korkarım ki bu kelam unutulacak yakında
Bence değil yetmiş yıl sonrası için bugün için bile epey iyimser bir bakış açısı bu Bu noktada ben romandaki tarihten yaklaşık doksan üç yıl öncesine giderek bir belirlemede bulunacak ve Sabri Serin i gerçi bana gerek kalmadan kendisi bu misyonu yerine getiriyor yalanlayacağım
Rıdvan Akar Can Dündar ortak üretimi Karaoğlan isimli belgesel kitapta Şerafettin Elçi Bülent Ecevit in bir kelamını aktarır Bak Pakistan da 4 bin hâkim Ziya ül Hak dikta rejimine reaksiyon göstererek istifa etmişlerdi Ne var ki kahroluyorum Pakistan sömürgecilikten yeni yeni kurtulduğu halde yargıçlar bu yansıyı gösterebiliyorlar Bizde bu tıpta namuslu davranabilen tek bir hâkimin çıkmayışı beni rencide ediyor Bu rencide oluşu Gökdelen in tarihiyle değil de günümüzün tarihiyle söylersem bilhassa son elli yıldır ziyadesiyle duyumsadık duyumsuyoruz 50 ler 60 lar 70 ler 80 ler 90 lar 2000 ler Can Tezcan ın kâbus undan çok daha ağır bir karabasan olarak ülkemizin üzerine b inmiştir Smerdiakof lar o gün bugün yönetim daireleri ni işgal etmişlerdir O denli ki onlar için Türkiye yi küçük Amerika yapmak bile büyük ideal olmuştur
İlginç olan Sabri Serin in daha tıpkı sayfada kendi kendini yalanlaması ve benim birkaç paragraf evvel söylediğim yere gelmiş olmasıdır ancak bence fazla iyimsersiniz Benim görüşümü sorarsanız adalet güçlülerin ayrıcalığıdır Güçsüzler adaleti pek bilmezler çoklukla bilseler bile kendilerini de kapsayacağına daha doğrusu kendileri için de işleyebileceğine inanmazlar hiçbir zaman
Peki lakin bu çelişkiler niçin Can Tezcan geçmişi ile bugünü ortasında gidip gelen bir karakterdir ve baştan sona bu yapı özellik nitelik korunmuştur Bir tutarlılık kelam hususudur Ne yazık ki tıpkı şeyi örneğin bir Sabri Serin karakteri için söyleyemeyeceğim Bence burada muharririn bir atlaması kelam konusu Bir atlama ya da gözden kaçma da romanda geçen vakit dilimiyle ilgilidir Roman 17 Şubat 2073 ile 17 Kasım 2073 ortasında geçiyor anladığım kadarıyla Ancak ne olmuşsa ortaya bir yere s 256 11 Ekim 2074 sabahı düşmüş Bu tarih bir kaza üzere duruyor muharririn yayınevi editörlerinin bir atlaması gibi
Can Tezcan ın romandaki vakti okura duyurmak maksadıyla kurgulandığı anlaşılan kâbusu bizi içeridekiler in durumunu düşünmeye yöneltir Bu bile günümüzdeki içeridekiler in yanında kelamı edilemeyecek kadar hafif kalıyor İşkence odaları yla ilgili detaylı bir şeyler yazmak bu metnin maksadı değil Eve Dönüş sinemasını izleyenler az çok birtakım izlenimler edinmişlerdir Bu sinemadaki azap sahneleri bile bir yerde ne desen bir eksik kalıyor misalidir Örneğin benim Kuşatma Altında isimli romanımın son iki kısmı de Yüzleşmeler Bayanın Mevti 1 ile Yüzleşmeler Erkeğin Mevti 2 bu mevzuda bir öteki pencere açmaktadır Şimdilik ileriye gitmeye gerek yok
Savcılık yargı adalet ise bu yazının temelini oluşturmaktadır Bu hususlarda pek de olumlu izlenimler edinerek bugünlere gelmedim Kenan Cihan Paşa nın demesi yaşın yanında kurunun kurunun yanında yaşın yandığı günler den geçmiş biriyim O günlerde düpedüz bu kurumların tümünün kimlerin elinde birer oyuncak olduğuna yakından tanıklık etmiş hisseme düşeni de ziyadesiyle almıştım Benimle tıpkı periyotlarda yargı önüne çıkarılan Ecevit in vurgusu ise ülkeyi en doruklarda yöneten birinin kâbusları olarak bedellendirilemez Binlerce milyonlarca gencecik insan gerek 12 Eylül 1980 öncesinde gerekse sonrasında imha edildi yalnızca tankla topla tüfekle değil ayrıyeten yargı eliyle Büyük büyük yargıçlar savcılar üstelik asker sıfatlı olarak sahnede o denli uzunluk gösterdiler ki O gencecik insanların ömrünü kıyma makinesine attılar Güya periyodun toplumsal alabora oluşunun tek sorumlusu onlardı Güya bu ülke elli yıldır çok düzgün yönetim ediliyordu da
Burada emekli hukukçu Sami Selçuk tan bir alıntıyla sıkıntıyı şimdilik kaydıyla kapatıyorum
Yargıç insanlık tarihinin başından bu yana çabucak her devirde adalet dağıtırken sürgit bir güç otorite olmuştur Doğaötesi metafizik periyotta mistik dinî teolojik devirde tanrısal bilimsel pozitif devirde laik bir güçtür yargıç O yüzden bütün siyasal iktidarlar bu gücü ya ellerinde tutmuşlar ya da ele geçirmek istemişlerdir Unutmayalım ki yakın çağlara dek toplumun başındakiler tıpkı vakitte yargıçtılar
POSTMODERNİZMİN DOLAYLI ETKİLERİ
Şimdi şöyle bir soru yöneltilebilir Ülkenin önünde bilimkurguları bile aratmayacak bir elli yıllık tarih varken niye sanal tarihlere ihtiyaç duyulur Sakın geleceği kurgulamanın geçmişi dehlizlerinden çıkarmanın karşısında olduğum sanılmasın Aksine Bana kalırsa öncelik günümüzü geçmişe dönük olarak neşter altına yatırmaktır Gerisinden yapbozun modülleri bir ortaya getirilecek ve böylelikle geleceğin Türkiye si dünyası gözler önüne serilecektir Ne yazık ki bizde çoğunlukla güncel den süratle bir kaçış kelam konusu Örneğin bir yılda yayımlanan romanları bir de bu istikamette incelemekte irdelemekte fayda var Postmodern süreç tarihi bir pres makinesi olarak tasarlamıştır Bugünü ezmek için ya geçmişin dehlizlerine tıkılıp kalmak ya da geleceği karikatürize etmek Diyeceğim günümüz kelam konusu olduğunda üç maymunları oynamak en akla yatkın iş olarak sunuldu ve benimsetildi Hâlâ o denli değil mi Bu tuhaf manipülasyon harekâtı ne de olsa bir paşamız 28 Şubat sürecini postmodern darbe olarak değerlendirmişti bu nedenle de harekât burada karşıt kaçmıyor en soldaki yazarlarımızı bile hegemonyası altına almıştır ne yazık ki
Bu ülke hâlâ 80 lerin ucube anayasasıyla yönetiliyor Bu ülke hâlâ darbeci zihniyetle bağlarını koparamıyor
ÖNERİ BAĞLAMINDA
Bana kalırsa Gökdelen bitmemiş bir roman sayılmalıdır Zenginlerin havadan ulaşımı sağladıkları mekik örneği birçok bilimkurgu vb sinemada ziyadesiyle işlendi Hiçbir özgünlüğü yok Lakin Yılkı İnsanları nın hayatları daha derinlikli olarak işlenebilseydi hiç kuşkusuz romanın havası değişirdi O mekanik ruhsuz yapı deforme olur ve roman kolay bir tartışma platformu olmaktan çıkardı
İkinci bir teklif ise şu Romanın teması bence bilhassa dilin özelleştirilmesi olmalıydı Türkçeyi yahut Kürtçeyi yahut rastgele bir lisanı her isteyenin örneğin Yılkı İnsanları nın kullanamayacağı ya da özel kanunların belirlediği hudutlarda kullanabileceği üzere bir kara mizah ironi sanırım çok daha farklı olurdu
Bana kalırsa geçmişte de günümüzde de özelleştirilemeyen tek varlığımız dil dir dilimiz dir Tahminen geleceğin dünyasında da özelleştirilemeyecektir
***
Bu yazı bir ön okuma sonucunda ortaya çıkmıştır Daha detaylı ve tema ötesinde örneğin bir yapı çözümlemesine gidilmemiştir Ol bu nedenle Gökdelen e ve Tahsin Yücel hocamıza haksızlık yaptıysam şimdiden özür dilerim
Alaaddin Topçu
