İzmir’de 30 Ekim 2020’de 117 yurttaşın hayatını kaybettiği sarsıntıda hasar alan meskenleri yıkılan depremzedeler, geçim kederi yaşıyor. İzmir Depremzedeler Derneği (İZDEDA) Lideri Haydar Özkan, “20 ay geçti, dördüncü bayramdayız. Bayram gelmiş neyime. Vatandaşımız konutunu almış. Öderken zelzeleye yakalanmış, konutu yıkılmış. Artık oturduğu meskenin kirasını ve yıkılanın da kredisini ödüyor. Yapılacak konutuna de kredi ödeyecek. Çıkmazın içindeyiz” dedi. Depremzedeler ise “Hem olmayan konutumun kredisini hem de kira ödüyorum. Geçinemiyorum” diye sıkıntı yandı.
İzmir zelzelesinin üzerinden 20 ay geçmesine karşın hasar alan ve yıkılan meskenlerini yenileyemeyen depremzedeler hükümetten kredi muştusu bekliyor. İZDEDA Lideri Haydar Özkan, konutlarını yine yaptırabilmek için sıfır faizli, 2 yıl geri ödemesiz, 20 yıllık kredinin olmazsa olmaz olduğunu vurgularken, binlerce depremzedenin de ekonomik olarak güç günler geçirdiğini söyledi.
“5 BİN KİŞİNİN KREDİ MUHTAÇLIĞI VAR”
ANKA Haber Ajansı’na konuşan Haydar Özkan, 2 bine yakın yurttaşın konut kredisi ödediği meskenini kaybettiğini ve şu an kirada oturduğunu belirterek, şunları söyledi:
“20 aydan beri çaresizliğimizi söylemediğimiz makam kalmadı. Düşüncelerimizi unsur madde herkese anlattık. Ana hususumuz kredi. Kredinin 600 binin üzerinde olması da olmazsa olmaz. Zira inşası gereken konutlarımızın maliyetleri 800 bin liranın üzerine çıktı. Vatandaşımız konutunu almış. Öderken zelzeleye yakalanmış, meskeni yıkılmış. Oturduğu meskenin kirasını ödüyor. Yıkılan konutunun kredisini ödüyor. Yapılan konutuna de kredi ödeyecek. Çıkmazın içindeyiz şu anda. 400 bin liralık kentsel dönüşüm kredisinin 10 yıllık geri dönüşü yeni faiz oranlarına nazaran 9 bin lira. 5 bin lira geçmiş periyottan konutuna çektiği kredi var. 3 bin lira en güzel ortamla kira veriyor, toplam 17 bin lira. Bahsi geçen arkadaşlarımızın en güzel durumda olanının maaşı 9 bin lira. Ben emekli astsubay olarak kentsel dönüşüm kredisi müracaatında bulundum. ‘400 bin lira alamazsın, 250 bin lira verebiliriz’ dediler. 15 bin lira gelirim olması lazım ki 400 bin liralık krediyi alabileyim. Bu tek kredi için geçerli. Artık bunu biz devletimize söylediğimizde bu mevzunun çok üzerine gitmediler. Ehemmiyetli görünmedi. Kredi müracaatları başlayınca geri dönüşler oluyor. Vatandaşlarımız ‘Kredi çekemiyoruz’ diyor. 3 bin civarında kredi talep formu oluşturuldu. Bizim şu anki öngörümüz 5 binin üzerinde kişinin kredi muhtaçlığı var. Bunu alamazsak TOKİ’nin yaptığı, kişisel olarak müteahhitlere yaptırılacak ve kooperatif olarak yaptırılacak konutların hiçbiri başlatılamaz.”
“ZORAKİ GÖÇ MÜ İSTENİYOR”
Bayrama buruk girdiklerini lisana getiren Özkan şöyle devam etti:
“20 ay geçti, dördüncü bayramdayız. Bayram gelmiş neyime. Konutunda otururken zelzeleye yakalanmış beşerler 20 aydır kira ödüyor. Konut bulamayanlar süreksiz mühlet için 2-3 aile olarak birebir meskende oturanlar 20 aydır birebir meskende. Babasının annesinin yanına gidenler memleketlerinden dönemediler. Sanki bu bölge boşalttırılmak mı isteniyor? Zoraki bir göç dalgası mı yapılmak isteniyor? Biz Türkiye Cumhuriyeti’nin vatandaşıyız. 1999 yılından beri sarsıntı vergisi ödüyoruz. 20 aydır depremzede olduğumuz halde vergi hala 20 aydır zelzele vergisi verirken bize kentsel dönüşümcü denmesi ağrımıza gidiyor. Ülkemiz vatandaşı olmayanlara parasız konut yapılması Türkiye için gururdur. Biz de İzmir’deki mağdur, günahsız insanlarız. Devletimize kırgınız. Bizim depremzede olduğunuz görülmek istenmiyor.”
“HEM KREDİ HEM KİRA İLE ZORLANIYORUZ”
Bayraklı Manavkuyu Mahallesi Görkem Sitesi’ndeki binalarının orta hasarlı olarak yıkıldığını belirten Bilal Kumpas, şunları söyledi:
“10 yıldır tıpkı binada kiracıydık. Bir ay olmamıştı, tabi kredimiz başladı. Mecbur kiraya çıkmak zorunda kaldık. Kirayı bulmak zordu, fahiş fiyatlar vardı. Şu an daha da arttı. Hem kredimizi hem kirayı vermekte zorlanıyoruz. İki yıl evvel birinci sarsıntı olduğu anda girdim. O an avantajlıydı ancak şu an tıpkı yerde 5 binden aşağı kira yok. 3 bine yakın kira ödüyorum. 13 bine yakın hem kira hem de yıkılan konutumun kredisini ödüyorum. Özel kesimde çalışıyorum. Eşim de çalışıyor. İkimizden biri çalışmasa yapamayacaktık, yıkılan binamızın toprak bedelini satacaktık. O da kredimizin 4’te 1’ini karşılamayacaktı. Ekstra tüketici kredisi de çekerek geçinebiliyoruz. Bu meskeni ruhsatlı, yapı müsaadeli aldık. Yıkıldıktan sonra karşımızda kimseyi bulamadık.”
“EVİ YAPTIRMAMIZ İMKANSIZ”
İzmir Bozyaka’daki binalarının sarsıntıda hasar aldığını, AFAD tarafından mühürlendiğini ve yıkıldığını belirten Serkan Güleryüz, şunları söyledi:
“Şu an olmayan konutumun kredisini hem de kira ödüyorum. Şu an 2 bin lira kira ödüyorum. Geçenlerde mesken sahibi aradı, ‘Sizin konut durumu ne oldu’ dedi. Malum kiralar arttı. ‘Halen bir şey yok’ diye yanıt verdim. Kentsel dönüşüm kredisine başvurdum. Bankadan ret geldi. Yıkılan binamız 7 katlı ve 14 daireydi. Altında da market vardı. Kendi uğraşlarımızla müteahhitle anlaştık, emsalden gelen daireleri ona verdik. Üstüne bizden 400 bin lira istedi. 1700 lira, olmayan konutun kredisini ödüyorum. Bir de müteahhite para vermek için kredi çektim. Onun da 2 bin 700 lira ödemesi var. Maaşım da kötü değil, 12 bin liraya yakın alıyorum. Mühendisim. Buna karşın bankadan kredi için olumsuz karşılık geldi. Bu kurallarda konutu yaptırmamız imkansız. Biz sarsıntı mağdurlarına 20 yıl vadeli, 2 yıl ödemesiz kredi istiyoruz. “
“GEÇİNEMİYORUM, AİLEM YARDIM EDİYOR”
Adalet Mahallesi’ndeki meskeni zelzele sonrası hasar aldığı için yıkılan Ömer Çıldır ise şöyle konuştu:
“Evi aldıktan 3 ay sonra zelzele oldu. Sitemizdeki 4 blok da az hasarlı çıktı. Sonradan biri raporla orta hasarlıya çevrildi ve DASK ödeme yaptı. Başka 3 bloktakilere ödeme yapılmadı. Şu an ben olmayan konutumun kredisini ödüyorum, kiradayım ve 2 çocuk okutuyorum. Biri üniversitede, biri lisede. Eşim çalıştığı için ucu ucuna yetişmeye çalışıyoruz. Yıkılan konutumuzun yerine yeni bina yapmak istiyoruz. Aldığımız en yeterli fiyat 500 bin lira. O da İZDEDA sayesinde aldığımız emsalden ötürü müteahhite verdiğimiz paydan ötürü fiyat düştü. 5316 lira kredi ödüyorum. 2 bin 500 lira kira ödüyorum. Bunun üzerine 400-500 bin lira kredi çekeceğim. Bu kurallarda hiçbir bankanın bana kredi vereceğini düşünmüyorum. Devletimizden, büyüklerimizden takviye olmazsa konutumuzun arsa hissesini satıp gideceğiz. Geçinemiyorum, ailem yardım ediyor. Kredi çekiyoruz ortada. Kira, olmayan meskenin kredisi, çocukların okul masrafı zorlanıyoruz. 20 yıl vadeli, 2 yıl geri ödemesiz, düşük ya da gerekirse sıfır faizli kredi istiyoruz. Biz de bu ülkenin vatandaşıyız. Mülteci kardeşlerimize meskenler yapılıyorsa ya da Somali’de kuyular açılıyorsa niçin bize olmuyor. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak hata mu?”
