Sanırım şu bahiste hemfikir olabiliriz:
Yeni bir dünya kuruluyor.
Bir tarafta; Çin-Rusya-İran ve tam olmasa da yönelimi buraya kayan Hindistan.
Diğer tarafta; ABD-İngiltere ve tam yönelimi buraya olmasa da AB.
Türkiye nerede?
Erdoğan sınırsız bir pragmatist olsa da (“diktatör” üzere tanımlarla) Batı‘nın ötelemesi sonucu Avrasya‘ya yakın bildiriler veriyor, alakalar geliştiriyor.
Ya CHP? Ya Kılıçdaroğlu?
CHP/Kılıçdaroğlu NATO’ya karşı mı, değil mi?
Sadece bu sene söyledikleri birbiriyle çelişiyor:
-NATO 21’inci yüzyıl demokrasisinin teminatıdır. (22 Şubat)
-NATO’nun bir kesimi olarak NATO’nun öngördüğü formda çalışmak zorundayız. NATO’ya karşı çıkmanın manası yok. (2 Mart)
-NATO’dan çıkılacak ise Kuvayı Ulusala ruhuyla gerekeni yapmaya varız. ABD askeri tesislerini kapatmayı Meclis’e getirsinler, destekleyeceğiz; NATO ile var olmadık.” (26 Mayıs)
Uzatmayayım.
Kılıçdaroğlu’nun NATO konusunda başı neden karışık?
Yok, sandığınız üzere salt Kılıçdaroğlu’nun bu çelişkili açıklamaları değil pozisyon. Mevzuyu öbür bir alana çekme niyetindeyim. Ki bu aslında Türkiye’nin sorunu:
“Asker millet” olmakla nitelenen ülkemizde; askeri düşüncenin gelişimi/tarihi- askeri harekât, askeri sosyoloji ve güvenlik- savunma- istihbarat çalışmaları üzere hususlarda bilimsel gelişmelerin daima dışında kaldı. Ya da bu alan yalnızca askerlerin üzerine/ sorumluluğuna yüklendi. Askeri bahisler, sivil akademisyenler- araştırmacılar ve siyasetçiler vd. tarafından dışlandı.
Savaş ve askerlikle ilgili disiplinler/ çalışma alanları hâlâ üniversitelerin kapılarından pek girmiyor!
Bu sebeple Kılıçdaroğlu vd. yalnızca 70 yıllık ezberle-korkuyla hareket ediyor.
SAVAŞ BİLİMİ
Doğu’yu/ Sun Tzu‘yu geçeyim; Batı merkez tarihçiliğine bakalım:
Tukididis (MÖ 472-MÖ-400), Yunan General ve tarihçi.
Müthiş yapıtı, Atina-Sparta ortasında 27 yıl süren Pelopponnes Savaşı.
Dünya tarihi için pek kıymetli olmayan bu harp, Tukididis’in (ilk sefer İlahları işin dışında tutarak) savaşı inceleme ve analizleriyle çok kıymetli eser oldu: Pelopponnes Savaşlarının Tarihi.
Mısır Firavunu İkinci Ramses yahut Roma İmparatoru Jul Sezar (bizim Osmanlı padişahları) vd. hükümdarlar kendi savaş tarihlerini yazdırdılar!
Romalılar periyodunda devreye hukukçular girdi; Hıristiyan ilahiyatına uyarak savaşı başlatmanın kuralları, savaş esnasında uyulması gereken kurallar vs. unsurları belirlediler.
Vegetius’tan Machiavelli‘ye Batı’da “savaş sanatı” kitapları yazma muhtaçlığı doğdu.
Mesela: Osmanlı Viyana kapılarına dayandığında Erasmus, “Türklere Karşı Savaş” yapıtını yazdı.
Fransız İhtilali ve Napolyon Savaşlarıyla –Clausewitz vd- savaşın detayını değil bütününü görme, inceleme periyodu başladı. Savaş, siyasetten bağımsız değildi. Sonra…
Hegel de yazdı; savaş gelişmenin motorudur.
Marks da yazdı; savaş kapitalizmin doğal sonucudur.
Hans Delbrück demografi ve iktisat üzere yardımcı disiplinleri kullanarak savaşı akademinin alanına soktu. Ve aslında bunlara nazaran askeri tarih, strateji vs. askerlere bırakılmayacak kadar değerliydi.
Oxford Üniversitesi‘nde 1909’da başlayan akademik çalışmalar başka üniversitelere yayıldı.
Ya bizde?
KİM İNÖNÜCÜ
“Bayramoğlu Ali Ağa” ismini kimse bilmez.
“Ümmül’l-Gaza” isimli “savaş sanatı” yapıtı çoktan unutuldu. Çünkü:
Başta akademi dünyası olmak üzere Türkiye, savaş çalışmaları konusunda çok geri kaldı. Bu şuna yol açtı:
Geleceğe yönelik -başta güvenlik olmak üzere- büyük strateji geliştirilemedi! 70 yıldır ABD/NATO ne derse o benimsendi.
Kılıçdaroğlu’na dönersem…
CHP, bir-ki emekli büyükelçinin ampirik gözlemine/ tecrübesine-düşüncesine nazaran hal belirliyor, hareket ediyor. Evet, bu isimler Soğuk Savaş dönemi (Batı kaynaklarıyla düşünsel dünyası oluşmuş, kelamda uzman) bürokratlardır! Meğer:
Bu periyodun üzerinden otuz yıl geçti; yeni bir dünya kuruluyor, güç odağı değişiyor.
CHP ise ısrarla ezberini sürdürüyor; yeni konsepti filan yok ortada! Farklı demeçlerin sebebi bu…
İnsan sormadan edemiyor; CHP, ABD’nin kasıtlı tırmandırma politikasını tahlil edemiyor mu? Tehdidin Asya/Avrasya’dan mı geleceğini öngörüyor?
Ukrayna Rusya Savaşı’nda AKP/Erdoğan’ın yaptığı esnek karşılık politikası İkinci Dünya Savaşı sürecinde İnönü’nün yaptığı aktif tarafsızlık tavrının gibisi değil mi?
Sırf “Erdoğan taktiği” diye CHP bu politikayı nasıl savunmaz? Turizminden güce Rusya üzere bir ülke “ABD istedi” diye nasıl karşıya alınır?
CHP’nin jeopolitik uzmanlara gereksinimi var; çelişkili dış siyaseti inanç vermiyor.
