Cumhuriyet’ten Fazilet Sevgi’nin haberine nazaran, yaklaşık bir yıldır “pasaportta çip krizi” yaşanan Türkiye’de, yurtdışına çıkabilmenin yolu Ankara’dan geçiyor. Türkiye Cumhuriyeti’nin çipli pasaportlarını üreten Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü, geçen yıl Hollanda’daki tedarikçi firma “çip krizi” nedeniyle talebe yetişemeyince defter üretimini azaltmak zorunda kaldı. Pandemi sürecindeki milletlerarası seyahat kısıtlamaları da eşzamanlı kalkınca Türkiye’de pasaport talebi birdenbire ağırlaştı.
DEFTER STOKU ERİDİ
Normal kaidelerde pasaport edinmek isteyen bir yurttaş bulunduğu vilayet ya da ilçedeki nüfus müdürlüğüne giderek buradan başvurusunu yapıyor. Nüfus ve Vatandaşlık İşleri (NVİ) Genel Müdürlüğü’nün Ankara’daki Pasaport Basım Merkezi’ne çevrimiçi olarak ulaşan müracaat sonrası basımı yapılan pasaport, PTT aracılığıyla yedi gün içinde sahibine ulaştırılıyor. Lakin defter stokları eriyen NVİ Basım Merkezi, yaklaşık bir yıldır yurttaşın pasaport istemini vaktinde karşılayamıyor.
Pasaport müracaatlarını e-Devlet’ten takip edenler, “Basım öncesi denetim aşamasında” mesajıyla karşılaşıyor. Bekleme müddeti iki ayı aşan yurttaş, “vize randevusunu kaçırma, uçak bileti ya da otel rezervasyonundan maddi kayba uğrama” üzere şikâyetlerini lisana getiriyor. Eğitim için yurtdışına gidecek olan öğrenciler de okullarındaki son kayıt tarihlerini kaçırdığını belirtiyor. Şu an için NVİ’den pasaport alabilmek için belgelenebilir bir mazeretle Ankara’ya gelip yüz yüze ikinci bir müracaat yapılması gerekiyor.
BİR DE POSTANE SIRASI
Türkiye’nin rastgele bir kentindeki nüfus müdürlüğünden birinci başvurusunu yapan yurttaş, bu süreç e-Devlet’e yansıdıktan sonra NVİ’nin Ankara Yenimahalle’deki Pasaport Basım Merkezi’ne geliyor. Sabah 05.00’te oluşmaya başlayan sıraya girenleri, yerleşkenin kenarındaki konteyner ofiste 08.00’den itibaren bir memur karşılıyor. Pasaporta duyulan acil muhtaçlığı belgeleyebilenler için sisteme “acil basım” notu düşülüyor. Buradaki süreç sonrası müracaat sahibi PTT Lalegül Şubesi’ne yönlendiriliyor. Basımı yapılan pasaportlar, 11.30, 14.30 ve 17.00’de üç parti halinde şubeye ulaşıyor. Şube önünde bekleyen yüzlerce yurttaş, PTT şubesindeki güvenlik görevlisine kulak kesiliyor. Listeden ismi okunanlar içeri girip pasaportuna kavuşabiliyor.
PASAPORT ALMAK ZAHMET OLDU
Bu süreci işletebilmek için uzak kentlerden Ankara’ya geldiklerini belirten yurttaşlar, “Pasaport için ödediğimiz paranın iki katından fazla yol-yemek masrafımız oldu. Bir günümüz sırada beklemekle, iki günümüz de yollarda geçti. Bu devranda bir pasaport alabilmek bu kadar zahmete dönüşmemeli” tenkidinde bulunuyor.
NVİ DE DOĞRULADI
10 Mayıs’ta yaptığı açıklamayla pasaporttaki çip krizini doğrulayan İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, geçen hafta katıldığı TV programında da bu hususa ait yeni açıklamalarda bulundu. Soylu, yerli imkânlarla hazırlanan e-pasaport üretiminin bu ay başlayacağını ve tam kapasiteye Aralık 2022’de ulaşılacağını kaydetti. NVİ Genel Müdürlüğü de yurttaşların pasaport taleplerinin karşılanmasının “60 güne uzadığı” bilgisi de NVİ tarafından doğrulandı. Bu bilgilerle, pasaport krizinin 2023 başına dek sürebileceği değerlendiriliyor
VERİLERE ULAŞILAMIYOR
Daha evvel üretimini yaptığı pasaport defterlerine ait internet sitesinden aylık bilgiler açıklayan Darphane, bir müddettir bu bilgileri gizlemeye başladı. Sitede, son olarak Mart 2018 bilgileri yer alıyor. Sayfadaki irtibatlara tıklandığında “madeni para üretim tabloları” üzere hususla ilişkisiz belgelere erişim sağlanıyor.
