2012 yılında TV üretimcileri, bir Boeing 727‘yi düşürmek maksadıyla satın aldılar. Yapımcıların bunu yapmasının sebebi insanlara şu sorunun cevabını vermekti: “Bir kazadan sağ kurtulmak istiyorsam uçakta nereye oturmalıyım?”
İngiltere, ABD ve Almanya ortasındaki iş birliği ile gerçekleştirilen bu deneyin sonuçları televizyonda yayınladı. Bilimsel ölçüm ekipmanları, çarpışma testi modelleri ve kameralarla dolu uçak, bir pilotun denetiminde havalandı ve pilot uçaktan atlayarak uçağı otomatik pilotun denetimine bıraktı. Her şey sıkıntısız ilerledi ve uçak saatte 225 kilometre süratle Meksika’da kurumuş bir göl yatağına çakıldı.
Verileri inceleyen bilim insanları, 1’inci sınıftaki (Business Class) modellerin aldıkları darbelerin muhakkak öldürücü olduğunu tespit etti. Tıpkı formda, uçağın ön tarafındaki modeller (7’inci sıraya kadar) de çarpışmadan sağ çıkılamayacak darbelere maruz kaldı.
Uçağın ortasında oturan modeller yalnızca ayak bilekleri kırılarak çarpışmayı atlatmayı başardı. Uçağın art tarafında oturanlar ise kazayı küçük sıyrıklarla atlattılar.
Bu deney birebir vakitte “destek pozisyonunu” da (brace pozisyonu) gündeme getirdi. Evvelden dayanak konumu verilen modeller, dik oturanlara kıyasla sırtlarında daha az hasar alırken, mevzuyla ilgili açıklamada bulunan Wayne State Üniversitesi’nde biyomedikal mühendisliği profesörü Cindy Bir, “Yaralanmaları önlemek için hala takviye konumunun kullanılması gerektiğini düşünüyorum” dedi.
DENEY ALDATICI OLABİLİR ZİRA…
Ancak bu deney aldatıcı olabilir. Zira bir kazadan kurtulma talihi daha çok onun şartlarıyla ilgili. Yani çarpmanın tartısını uçağın kuyruğu çekerse, gerideki yolcular için durum daha olur. Evvel burun çarparsa öndeki yolcular daha riskli konumda olur.
Bu hususta Simplefly’da yer alan bir yazıda şu yorum yapılıyor:
Dünyanın en makus havacılık kazasına, 1977 Tenerife felaketine bakarsak, bir KLM Boeing 747’nin bir Pan Am Boeing 747 ile havalanırken çarpışması sonucu aşağıdakileri görürüz:
-
KLM uçağının 234 yolcusu ve 14 mürettebatının tamamı öldü
-
396 yolcu ve mürettebatından oluşan Pan American jumbo jetinde 61 yolcu hayatta kaldı
-
Hayatta kalan 61 yolcu ve mürettebat, uçağın gerisinde değil, önünde oturuyordu. Bu, hayatta kalıp kalmayacağınızın, oturduğunuz yerden fazla talihle ilgili olduğunu gösteriyor.
Time ise 2015 yılında Federal Havacılık Otoritesi (FAA) tarafından oturma ve mevt hadiseleri üzerine yapılan 35 yıllık bir araştırmaya atıfta bulunan bir makale yayımladı. 1985 ve 2020 yılları ortasındaki kaza ve vefatları inceleyen FAA raporuna nazaran uçağın ortası daha riskli olabilir. Kabinin ortasındaki koltuklar %39 vefat oranına sahipken, ön üçte birlik koltuklar %38 ve art koltuklar %32 oranında mevt oranına sahipti.
Greenwich Üniversitesi tarafından yapılan bir öbür araştırma da, bir kazadan sonra acil çıkışa en yakın oturan yolcuların hayatta kalma talihinin en yüksek olduğunu belirledi.
UÇAKTA EN İNANÇLI YER DİYE BİR ŞEY OLMAYABİLİR
Time o tahlilinde bu hususta şu yorumu yapıyor: “Elbette, bir uçak kazasında ölme mümkünlüğü, oturduğunuz yerle daha az, kazayı çevreleyen şartlarla daha çok ilgilidir. Birkaç kazada hayatta kalmanın rastgele olduğunu bulduk. Bu nedenle FAA ve öteki havayolu güvenliği uzmanları, uçakta en inançlı koltuk olmadığını söylüyor.”
UÇMAK GÜVENLİDİR
Ancak kesin olan bir şey var: Uçmak çok inançlı ve son yıllarda daha da inançlı hale geldi. Bu, öteki ulaşım araçlarıyla karşılaştırıldığında bilhassa doğrudur. Bir otomobilde ömür uzunluğu ölme mümkünlüğü 112’de 1’dir. Bir yaya olarak, 700’de 1 ve bir motosiklette 900’de 1’dir. Lakin uçakta? Ölme ihtimali 8.000’de yalnızca 1’e düşüyor.
