Antalya’nın Osmanlı’nın son periyodundan bu yana süren demiryolu beklentisi, ortaya giren savaşlar, ekonomik zorluklar ve kimi vakit da stratejik nedenler yüzünden bir türlü gerçekleşemedi. Uzun müddettir gündemde olan lakin güzergâhı üzerinde tartışmaların sürdüğü Eskişehir- Afyonkarahisar-Antalya demiryolu projesi için 2017’de ÇED süreci başlatılmıştı. Zafer Havaalanı irtibatlı olarak yapılması düşünülen, Burdur ve Isparta üzerinden Antalya’ya ulaşacak olan demiryolu sınırı için 3 Haziran’da İnceleme Kıymetlendirme Kurulu (İDK) toplantısı gerçekleştirildi. Komitenin proje üzerinde yaptığı incelemelerin akabinde 10 Haziran’da ise ÇED En son kararı verildiği açıklandı. Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Vilayet Müdürlüğü’nde halkın görüşüne açılan projeyle ilgili görüş ve teklifler, 20 Haziran 2022 tarihine kadar ilgili kuruma iletilebilecek. Bakanlığın mevzuyla ilgili duyurusunda, bu mühlet içinde yapılan müracaatların son karar alma sürecinde dikkate alınacağı belirtilerek, “Görüş ve teklifler için bu süreç içerisinde Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na yahut Antalya Etraf ve Şehircilik Vilayet Müdürlüklerine müracaat edilebilir” denildi.
Antalya’yı Isparta ve Burdur üzerinden Afyonkarahisar ve Eskişehir’e bağlayacak olan demiryolu projesinde 2017’de başlatılan ÇED sürecinde son evreye gelindi. TCDD İşletmesi Genel Müdürlüğü tarafından yapılması planlanan ve ulusal süratli tren ağının bir kesimi olması beklenen demiryolu projesiyle ilgili hazırlanan ÇED raporunun İnceleme Kıymetlendirme Kurulu (İDK) toplantısı 3 Haziran’da Ankara’da yapıldı. Kurulun proje üzerinde yaptığı değerlendirmelerin akabinde 10 Haziran’da ise ÇED Kesin kararı verildiği duyuruldu.
PROJE 20 HAZİRAN’A KADAR HALKIN GÖRÜŞÜNE AÇIK OLACAK
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na bağlı ÇED Genel Müdürlüğü’nün e-ced sistemi üzerinden yaptığı duyuruda, şöyle denildi: “Antalya ili Kepez, Aksu, Döşemealtı ilçesinde T.C Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü tarafından yapılması planlanan Eskişehir-Afyonkarahisar (Zafer Havaalanı İrtibatı Dâhil) Burdur-Antalya Demiryolu projesi ile ilgili olarak hazırlanan ÇED Raporu, İnceleme Kıymetlendirme Kurulu (İDK) tarafından incelenerek son biçimi verilmiş olup, kelam konusu rapor halkın görüş ve tekliflerini almak üzere ÇED Yönetmeliği’nin 14.Maddesi (1) no’lu bendi kapsamında Bakanlıkta ve Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Vilayet Müdürlüğü’nde on (10) takvim günü görüşe açılmıştır. Bakanlığa/Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Vilayet Müdürlüğü’ne iletilen görüşler projeyle ilgili karar alma sürecinde dikkate alınacaktır. Görüş ve teklifler için bu süreç içerisinde Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na yahut Antalya Etraf ve Şehircilik Vilayet Müdürlüklerine müracaat edilebilir. İlgililere ve kamuoyuna duyurulur.”
524 KM’LİK DEMİRYOLU PROJESİNİN MALİYETİ 10 MİLYAR
Projeyle ilgili hazırlanan ÇED raporunda yer verilen bilgilere nazaran Antalya’yı Eskişehir’e bağlayacak olan demiryolu sınırı, Ankara ve İstanbul irtibatlı süratli tren sınırının da bir modülü olacak. Eskişehir-Antalya ortasındaki toplam çizgi uzunluğu 524 +153,70 kilometre olan demiryolu projesinin yaklaşık maliyeti 9.321.649.895 TL olarak açıklanırken, çalışmaların 5 yıl içinde tamamlanması planlanıyor.
GÜZERGÂH ÜZERİNDEKİ İSTASYONLAR
Projelendirme kademesinde demiryolu için üç farklı alternatif sınır üzerinde durulurken en uygun alternatif ise Isparta ve Burdur üzerinden gelerek Bucak ilçesinde birleşen, buradan da Döşemealtı ilçesinden Antalya hududuna ulaşan güzergâh olarak belirlendi. Buna nazaran Eskişehir, Kütahya, Zafer Havaalanı ve Afyonkarahisar’ın Sandıklı ve Dinar ilçeleri üzerinden Isparta’daki Baladız (Gümüşgün) İstasyonu’nun olduğu bölgeye bağlanan sınır, buradan da Burdur ve Isparta kent merkezleri üzerinden iki başka güzergâhtan geçerek Bucak ilçesine ulaşıyor. Antalya’da Aksu ilçesindeki istasyonda son bulacak olan demiryolu çizgisinde ayrıyeten Döşemealtı ilçesinde de bir yük istasyonu yapılması planlanıyor.
TOPLAM 11 İSTASYON, 104 ÜST GEÇİT, 69 TÜNEL, 36 KÖPRÜ YAPILACAK
Projesi kapsamında ayrıyeten Burdur ve Isparta vilayet merkezleriyle Burdur’un Bucak, Isparta’nın ise Gönen (Gümüşgün) ilçesindeki istasyonlar dahil olmak toplam 11 istasyon, 104 üst geçit, 349 alt geçit, 485 menfez, 69 tünel, 36 köprü, 18 viyadük inşa edilmesi planlanıyor.
CUMHURİYET’İN 10 YILINDA KANUN ÇIKTI, 25 MİLYON ÖDENEK AYRILDI
Antalya’ya demiryolu ulaşımının sağlanması fikri Osmanlı’nın son devirlerinden bu yana gündemde. Lakin neredeyse yüz yılı aşan kentin demiryolu beklentisi bugüne kadar gerçekleşemedi. Cumhuriyet’in 10. Yılı olan 1933’te çıkarılan kanun ve ayrılan ödenek, bu mevzuda atılan kıymetli adımlardan biri. 1 Nisan 1933 tarihinde TBMM’de kabul edilen kanun kapsamında 324 kilometrelik Afyonkarahisar-Antalya demiryolu çizgisinin inşası için 25 milyon lira ödenek ayrılmış, projenin 4 yıl içinde bitirilmesi planlanmıştı. Projenin Burdur’a kadar olan kısmı tamamlanmış, fakat ödenek yetersizliği ve daha sonra patlak veren II. Dünya Savaşı’nın yarattığı şartlarda Antalya çizgisi yarım kalmıştı.
TÜRKİYE’DE TAŞIMACIĞIN YÜKÜ KARAYOLUNDA
Üç tarafı denizlerle çevrili olan Türkiye’de yolcu nakliyatının yüzde 95’i, yük nakliyatının ise yüzde 90’ı karayolu ile gerçekleştiriliyor. Yüksek ekonomik maliyetinin yanında her yıl gerçekleşen binlerce trafik kazası ile değerli can kaybına da yol açan karayolu trafiğinin yükünün azaltılması ehemmiyet taşıyor. Denizyolu ve demiryolu ulaşımı bu açıdan kıymet taşıyor.
ZARAR EDEN ZAFER HAVAALANI DA PROJEYE DÂHİL EDİLDİ
Ulaştırma Bakanlığı tarafından projelendirilen Eskişehir-Antalya demiryolu, daha sonra TCDD İşletmesi Genel Müdürlüğü’ne devredildi. Kurum tarafından yine bedellendirilen projede revizyona gidilerek son formu verilirken, İC İctaş Holding bünyesinde işletilen Kütahya’daki Zafer Havaalanı da projeye dâhil edildi. Afyonkarahisar, Uşak ve Kütahya vilayetlerinin kullanımına yönelik düşünülen ve ‘bölgesel havaalanı’ olarak anılan Zafer Havaalanı, 2011’de Yap-İşlet-Devret (YİD) modeliyle İC İçtaş Holding’e verilmişti. Kasım 2012’de açılışı yapılan havaalanı, kontrata nazaran 29 yıl bu firma tarafından işletilecek.
‘DEMİRYOLU AĞINA ENTEGRE EDİLEREK FONKSİYONU ARTIRILACAK’
Yıllık 1 milyon 317 bin yolcu garantisi verilen lakin bu sayının yaklaşık yüzde 1’inin gerçekleştiği argümanlarıyla gündeme gelen Zafer Havaalanı’nın yolcu sayısını artırmayı amaçlayan bu düzenlemeyle ilgili projenin ÇED raporunda şu görüşlere yer veriliyor: “Eskişehir-Antalya Demiryolu kıymetli bir kesimi olduğu İstanbul-Antalya ana çizgi demiryolu ile kuzey güney istikametinde Marmara, İç Batı Anadolu ile Batı Akdeniz kontaklarını sağladığı üzere, bağladığı limanlar aracılığı ile deniz ve demiryollarını entegre etmiş olacaktır. Zafer Havaalanı İlişkisi ile havayolu ve demiryolu ulaşımlarının entegrasyonunun sağlanması amaçlanmıştır. Milletlerarası nitelikteki bu havaalanına bölgedeki vilayetlerin süratli tren güzergâhından süratli ve inançlı bir ulaşımı sağlanarak havaalanının bölgesel olma fonksiyonu artırılacaktır. Zafer Havalimanı, Kütahya’nın Altıntaş ilçesinde bulunan milletlerarası havalimanıdır. Kütahya, Afyonkarahisar ve Uşak vilayetlerine hizmet vermesi nedeniyle Türkiye’nin birinci bölgesel havalimanıdır.”
Yusuf Yavuz
