HDP ve CHP, dezenformasyon yasası olarak bilinen kanun teklifine, “sansür ve susturma yasası olduğunu” belirterek şerh düştü.
CHP’nin muhalefet şerhinde, gazetecilerin basın kartlarının Cumhurbaşkanlığı Bağlantı Başkanlığı bünyesinde Basın Kartları Kurulu inisiyatifine bırakılmasının “memur gazeteci” anlayışını yerleştirme hedefli olduğu belirtildi.
Türk Ceza Maddesi’ne “halkı aldatıcı bilgiyi alenen yayma” kabahatinin eklenmesini öngören 29’uncu unsurun söz özgürlüğü sonlarındaki bir alana müdahale ettiği vurgulandı. Şerhte, “Düşünce ve tabir özgürlüğü ile basın özgürlüğüne baskı uygulanmasına legallik kazandırılacaktır ki bunun da her an toplumsal bir kaosu tetiklemesi kaçınılmazdır. Basın mensuplarında oto sansüre neden olacağı, bunun da kanaat oluşturulması tarafında ikame edilemez bir pozisyona sahip olan basının, misyonunu yapamamasına yol açacağı nettir” denildi.
HDP şerhinde ise kanun teklifi ile TCK’de yeni bir kabahat tipi, toplumsal medya kuruluşlarıyla internet haberciliği yapan sitelere yeni müeyyideler, engellemeler ve gerek kullanıcı ve gerekse toplumsal medya ağ sağlayıcılarına kısıtlamaları beraberinde getirecek olan unsurları içeren torba bir sansür yasa teklifi ile karşı karşıya olunduğuna dikkat çekti.
Teklifin, demokratik bir toplumun oluşması açısından, olmazsa olmaz olan tenkit, haber alma ve yayma hakkına yönelik inceden inceye işlenmiş ve topluma sunuş formu itibariyle tam manasıyla antidemokratik ve yasaklarla dolu olan bir kanun olduğu kaydedildi.
Öte yandan tartışmaların dışında basın kanunu gazetecilik mesleği için de çeşitli hukuksal düzenlemeler sunuyor.
İşte unsur madde o yenilikler:
Basın Yasası ile internet haber siteleri tüzel statü elde edecek. Basın İlan Kurumu nezdinde “Süreli Yayın” sayılacak haber sitelerinde çalışanlar, basın kartı, basın iş mukavelesi, sigorta, fazla mesai, yıllık ve haftalık müsaade üzere yıllardır yoksun kaldıkları özlük haklarına kavuşacak. Bir manada çalışanların özlük hakları, garanti altına da alınmış olacak.
Çoğunluğu yazılı ve imajlı basında istihdam edilemediği için işsiz kalan, kurdukları haber siteleri ile geçim gayreti veren gazeteciler, fiiliyatta sürdürdükleri mesleklerine ve unvanlarına resmiyette de kavuşacak. İnternet gazetecilerinin akreditasyon uygulanan alanlara girişleri ve özgün içerik üretebilmeleri kolaylaşacak.
Süreli Yayın kapsamına alınan ve yönetmelikle belirlenecek ölçütleri taşıyan haber siteleri, Basın İlan Kurumu aracılığıyla yayınlayacakları resmi ilan ve reklamlar ile ek gelir elde edecek. Bu yarar; yatırım, istihdam ve vergi yararı olarak geri dönecek. Ekonomik bağlılıklar azalacak ve haber özgürlüğü artacak. Böylelikle yalnızca haber sitelerinin değil, dijital mecranın büyük bir kısmının her manada hukuksal yere oturtulması sağlanacak.
Diğer taraftan resmi ilan ve reklamlar daha çok şahsa ulaşacak; özelikle kamuya ilişkin ilanlarda şeffaflık sağlanarak ve rekabet artırılacak. Vatandaş ise, kamu hizmetlerinden tesirli bir halde haberdar olacak. Her gün binlerce ilanın yayınlandığı ve 750 bini aşkın ilana tek bir merkezden ulaşıldığı ilan.gov.tr ise, devletin resmi ilan portalı haline getirilecek.
Gazeteler, sahip oldukları haber sitelerinde resmi ilan ve reklam yayınlayarak yeni gelir elde edecek. Öteki taraftan günümüzün şartlarına ve toplumun beklentine uygun gazetecilik faaliyeti, yazılı basının yanında yeni mecra üzerinden de nitelikli formda sürdürülecek.
Düne kadar icra ilanlarını tümüyle kaybetme tehlikesi yaşayan ve gerçekleşmesi halinde birkaç yıl içinde kapanma tehlikesiyle yüzleşecek olan yazılı basın, yeni düzenleme ile icra ilanlarının mecrası olmayı sürdürüyor. Evvelki düzenlemede, sadece“gazetede ilan edilmesine dair karar” alınması halinde yayınlanan icra ilanlarının yayını, yeni düzenleme ile gazete yahut haber sitesinde yayınlanması mecburilik haline getiriliyor. Bu, bir manada yayınlanacak toplam ilan sayısı ve yayın bedelinin önemli oranda artacağı manasına geliyor.
Haber siteleri için yanıt ve düzeltme metnini yayınlamak, tıpkı yazılı basında olduğu üzere mecburî hale getiriliyor.
Basın beyannamelerinin Cumhuriyet Başsavcılıklarından alınarak Basın İlan Kurumu’na verilmesi; yeni süreçte iş yükünün Cumhuriyet Başsavcılıklarından alınmasını öngörürken, birebir vakitte birçok taraftan paydaşlığı ve bağlılığı bulunan ve bulunacak gazeteler ile internet sitelerinin tüm iş ve süreçlerinin tek bir noktadan yürütülmesi planlanıyor.
