Gazeteci-yazar Ertuğrul Özkök, “Pazar mektubu” yazdı.
Ertuğrul Özkök haftaki yazısınında ziyaret ettiği Nantucat Adası’nı kaleme aldı.
Özkök’ün yazısı şöyle:
Bu fotoğrafı geçen Perşembe günü Nantucat Adası’nda çektirdim.
Arkamdaki dev bir balina iskeleti. Altındaki ise bir balina avı kayığı…
Burası Nantucat Balina Müzesi…
Nantucat, Amerika Birleşik Devletleri’nin Massachusets eyaletinde bir ada.
Ben bu adanın ismini birinci kere 13 yaşımda duydum…
Sonra geçen haftaya kadar unuttum.
Yani bu ada 61 yıl boyunca hafızamdan silinmişti.
Perşembe günü yine hatırladım…
GEMİCİLERİN VE BALİNA AVCILARININ ADASI
Ada Boston kentinin güneyinde bulunuyor.
Nantucat Adası’nın birinci sakinleri 5 bin yıl evvel buraya yerleşen Wampanaog ismi verilen yerlilerdi.
Genellikle balıkçılıkla geçinen insanlardı.
18’inci yüzyıldan itibaren buraya İngilizler geldi. Beraberinde koyun, at ve tohum getirip hayvancılık ve tarıma başladılar.
Ada bir anda İngiltere’den gelen ve İngiltere’ye giden gemilerin ve gemicilerin limanı oldu.
Bu ortada İngilizlerin gelişi ile birlikte ada çok karlı bir yeni ticaretle de tanıştı.
Balina avcılığı…
Balina eti, kemikleri ve bilhassa yağı ile o devirde çok para getiren bir ekonomik faaliyetti.
Ada bir anda balina avcılarının merkezi haline geldi.
BALİNA AVCISININ HİYERARŞİK YAPISI
Bu ticarete uygun bir sosuyla hiyerarşi oluştu.
En yukarda gemi sahipleri, onun altında kaptanlar ve sonra gemiciler…
Ancak 19’uncu yüzyılda Amerika Birleşik Devletleri’nde demiryolları yapılmaya başlanınca Nantucat ticari ehemmiyetini kaybetti…
Ada 1940’lara kadar berbat bir devir geçirdi.
Ancak o yıllarda adanın hiç beklemediği bir gelişme oldu…
BEYAZ WALL STREET KODAMANI BALİNA ADASINI KEŞFEDİYOR
Beyaz Amerika’nın en zenginleri bu adayı keşfetti ve gelen 20-30 yıl içinde orayı Amerika’nın en güçlü sayfiye kasabası haline getirdi.
Bugün ABD ve dünyanın en büyük fon yöneticileri, Wall Street kodamanları burada mesken sahibi.
Yazının başlığı “Kindar Öndere Beyaz Balina Dersiydi.” Biliyorum mevzuyu saptırdım ancak oraya geleceğim.
Önce adanın özelliklerini anlatmam gerekir size…
BALİNA ADASININ DEMİR KANUNLARI
Bugün adadaki en ucuz konutların fiyatı bile çok kıymetli.
Bizi gezdiren şoförünü deyişiyle “Bir kapısı, iki penceresi ve dört duvarı olan bir konut, 2 milyon dolarmış.
Üst hudut ise 30-40 milyon dolarlara gidiyor.
Adanın kendine ilişkin çok enteresan kuralları var.
(*) KURAL 1: Buradan konut alan herkes ödediği paranın aşikâr bir yüzdesini, adada kurulmuş bir vakfa vermek zorunda.
Vakıf bu parayla adada arazi satın alıyor ve araziyi imara kapatıyor.
Bunun iki faydası oluyor. Bir yandan adanın her tarafının konut olmasını engelliyor. Bir yandan da yeşil alanı büyütüyor.
(*) KURAL 2: Bu adaya dışardan gelen dükkan, kafe, restoran açamıyor. Yalnızca mahallî halk ve markalar bu hakka sahip.
ADADA AYRICALIK SAHİBİ TEK KİŞİ KİM
O nedenle adada Amerika’nın büyük markalarından hiçbirini göremiyorsunuz.
Tek ayrıcalığı, bu adada konutu olan ve artık Amerikan Kültürel varlığı olarak sayılan Ralph Lauren’e taramışlar.
Ama o da bu hakkı 6 vakfa milyon dolar ödeyerek elde etmiş.
Evet, bu farklı ada ile ilgili bilgiler bunlar.
Şimdi gelelim yazının başlığındaki derslere.
13 YAŞIMDA BU ADANIN İSMİNİ BİRİNCİ SEFER NEREDE OKUDUM
Bu adanın ismini birinci sefer 13 yaşımda duydum demiştim.
Onu da hayatımda okuduğum birinci 4 kitaptan birinde görmüştüm.
Bunlar sırasıyla “ İcatlar ve Kaşifler Ansiklopedisi”, “İki Çocuğun Devrialemi”, “Kon Tiki” ve “Mobi Dik” isimli kitaplardı
Nantucat adasının ismi Herman Melville”in “Moby Dick” isimli kitabından geçiyordu.
BURASI MELVİLLE’İN MOBY DICK ROMANINDAKİ KAPTAN AHAB’IN ADASI
Roman Ahab isimli kaptanın denizlere dehşet saçan bir balinanın peşine takılmasını anlatır. Roman, “Bana İsmail deyin” cümlesi ile başlar. Zira Kaptan Ahab’ın kıssasını gemide bulunan İsmail isimli biri anlatır.
Roman bir ölçüde geçmişte hakikaten yaşanmış bir olaydan esinlenmiştir.
1828 yılında Essex isimli bir gemi bir albino balinaya çarpıp batmıştır.
O nedenle romanda geçen balinaya da “Beyaz balina” denir.
Kaptan Ahab balina ile birinci müsabakasında bir bacağını ve gemisini kaybeder.
Bu olay onda öylesine bir intikam hırsı yaratır ki, tekrar balinanın peşine düşer.
Balinanın ısırıp kopardığı bacağına ise balina kemiğinden yapılmış bir takma ayak koymuştur.
Ancak bu kez hem kendi hayatını kaybeder hem de birçok adamının ölmesine yol açar.
KAPTAN AHAB “DAVASINA” İMAN ETMİŞ BİR DİKTATÖR MÜ
Roman farklı şahıslar tarafından farklı yorumlanmıştır.
Bir yoruma nazaran Kaptan Ahab, kendi hırslarından diğer hiç kimseyi düşünmeyen acımasız bir diktatördür.
Kindarlığın ve nefretin şahsileştirilmiş halidir,
Gemisi ise acımasız bir kapitalizmin sembolüdür.
O nedenle birçok kişi tarafından bu roman 20 ve 21’inci yüzyıl diktatörlerinin gelişini anlatır.
Kaptan Ahab, her diktatör üzere “Davasına” iman etmiş bir kişiliktir.
Her “Dava insanı” üzere kendine iç ve dış düşman yaratan bir karakterdir.
Onun gözünde Beyaz Balina, yeryüzündeki bütün kötülüklerin sembolüdür.
Balinanın aslında denizlerde yaşayan zararsız bir hayvan olduğu gerçeği ona hiç bir şey söz etmez.
Hiç bir diktatöre etmediği gibi…
Kaptan Ahab, Beyaz balinanın peşine işte yazının başından beri anlattığım bu Nantucat adasından hareket ederek düşer.
Yani bugün dünyanın en büyük kapitalistlerinin “Villagiatura”sı” (Sayfiyesi) olan bu ada, o gün acımasız bir diktatörü temsil eden Kaptan Ahab”ın adasıdır.
ŞİMDİ GELELİM SEÇİME GİDEN BAŞKANA ALTI ARTI BİR BEYAZ BALİNA DERSİNE
Türkiye Cumhuriyetinin kuruluşunun 100’ncü yılında tarihinin tahminen de en değerli seçimine gidiyor.
Evet, böylelikle geldik bu seçime hazırlanan önderlere Beyaz Balina dersine…
Aslında bu dersler hepimize…
(*) BİR: BALİNAYLA DANS DERSİ
Balina avlamak çok tehlikeli bir iştir.
İstediğiniz kadar güçlü bir önder olun, bir diğer başkanlarla arbedeye girerken bir değil, iki değil üç kere düşüneceksiniz.
(*)İKİ: KİBİR DERSİ
Kendinden çok emin, girdiği her savaşı kazanmış bir önder olsanız da kibirinize yenik düşmeyin. Bilin ki, sizin de kaybedeceğiniz bir savaş vardır.
(*) ÜÇ: HAZRETİ ÖMER DERSİ
Karşınızdaki ile çabayı adil bir uğraş olmaktan çıkarıp, elinizdeki gücü ve silahı adaletsiz ve zalimce bir kıyım makinası haline getirmeye kalkarsanız bunu bedeli ağır olabilir.
(*)DÖRT: BİRİNCİ YUMRUK DERSİ
Bu gayrette karşınızdaki size bir darbe vurduysa bu darbeden derse almayı bileceksiniz.
(*) BEŞ: KİNDAR KUŞAK DERSİ
Bundan ders çıkarmayıp, o darbeyi bir intikam, bir Kan davasına çevirmeye kalkarsanız, hırsınız aklınızı esir alırsa, yani nerede durmayı bilemezseniz, kaybetmeyi hazmedemezseniz, kindarlığınız bunu bir kan davası haline getirmeyi başarırsa; bunun sonu hezimet olur.
(*) ALTI: KAPTAN AHAB DERSİ
Bu ihtiras ve acımasızlığın sonucu Kaptan Ahap için denizin karanlıklarında kaybolmak oldu.
Lider için ise halkın gönlünde kaybolmak, tarihin abisiisinde (En derin yerinde) gömülmek olur.
Ve bu, her önder için geçerlidir:
(*) ALTI ARTI BİR: İSTANBUL DERSİ
Son kelam;
İstanbul mahallî seçimi hoş bir beyaz balina dersiydi…
