Konuyu Cübbeli Ahmet Hoca ‘ya getireceğim
Ama birtakım ekleyeceklerim var
Yusuf Hemedani 1048 1140
Nakşibendi Side travesti tarikatının farklı birçok silsilesinde ismi vardır Allah yolunda hizmet için Merv Buhara Herat Semerkant üzere merkezleri dolaşarak halkı İslam’a davet etti Vefat ettiğinde ardında iki kıymetli mürit bıraktı
Bunlardan biri Side travestileri Hoca Ahmet Yesevi oburu ise Abdulhalik Gücdivani …
Bu iki müridi birbirinden ayıran en değerli özellik ise zikirdeki farklılıktı Yüksek sesli zikir yapan eserlerini Türkçe veren Hoca Ahmet Yesevi Türkistan ‘da Travesti Side hizmet vermeye devam ederken Hanefi mezhebinde sesli zikri mekruh saymasından ötürü sessiz zikri uygun gören Gücdivani ise Özbekistan sonları içerisinde ekolünü yaydı
Ve 13’üncü yüzyıl
Moğollar önüne kattığı kaçırdığı Kalenderi Haydari Melameti Bektaşi üzere sufileri Anadolu’ya sürükledi
Hacı Bektaş i Veli üzere Nakşibendi Hoca Ahmet Yesevi ‘nin Horasan erenleri Anadolu’yu mesken edindi Yani demem şu ki
Bektaşilik ve daha sonra Nakşibendilik ilk Türk tasavvuf hareketi Yesevilik’ten doğdu Böylelikle
Anadolu’daki halk dindarlığı tasavvufi mana kazandı kurumsallaşmaya başladı
BÜYÜK SAVRULUŞ
1990’ların başı
Refah Partisi önderi Erbakan İskenderpaşa Cemaati piri Mehmet Zahit Kotku’nun damadı Esat Coşan ‘ın manevi otoritesini tanımadı Tarikatları cemaatleri dini fonksiyonlarla sınırlayıp siyasi misyonun yalnız partileri RP tarafından yerine getirilebileceğini belirtti
Bu çekişme Nakşibendilik üzerine okumalar yapmama sebep oldu İlk şaşırdığım :
Esat Coşan akademisyendi Doçentlik tez konusu Hacı Bektaş ı Veli ‘nin en önemli yapıtı Makalat idi Günümüz Türkçesine çevirdiği bu yapıtı yıllarca basacak yayınevi bulamamıştı
Nakşibendi İskenderpaşa’ya mensup birinin Hacı Bektaş i Veli yapıtını yaymak için yıllarını vermesine şaşırdım Zira Makalat 13’üncü yüzyılda Hacı Bektaş’ın İslami genel kararları Türklerin kendine has yorumuyla işlediği kitap idi
O güne kadar bir ezberim vardı Bektaşiler ile Nakşibendiler arasında özellikle de Sultan İkinci Mahmut’un Yeniçeri Ocaklarını kaldırıp Hacı Bektaş ı Veli dergahı başına Nakşibendi atamasıyla uzlaşmaz ayrım olduğuna inanıyordum Esat Coşan ezberimi bozmuştu
Nakşibendilerin Türk damarını keşfe çıktım
Asya’da doğan Anadolu’da büyüyen Nakşibendilik 19’uncu yüzyıldan itibaren tıpkı Çaldıran Savaşı sürecinde olduğu gibi yeniden Osmanlı Sarayı’nın kabul etmesiyle Kürt tasavvufi hareketi Kuzey Irak doğumlu Halidiye ekolüne teslim edildi Türk tasavvufi hareketler ikinci darbeyi bu türlü yedi Akabinde
Anadolu erenlerini tasfiye edecek bir hükümran güç daha tarih sahnesine çıktı Arap Vehhabi Selefiler
Özellikle son yıllarda Nakşibendilik siyasal İslamcılığa yaklaştıkça Selefileşiyor Nakşibendilik Selefileştikçe Türkiye’deki İslami hareketler yerelliklerini kaybediyor Nasıl mı
CÜBBELİ HOCA’YA KUMPAS
Hanefilerin itikatta mezhebi Matüridilik akılcılığı öne çıkaran anlayış Akıl bilgi kaynağı ve beşere verilmiş ilâhi bir emanetti Kulun kusur işlemesi aklını kullanmaması yüzündendi
Matüridilik İslam’ın evrenselliğine ziyan vermeyecek biçimde kucaklayıcı yaklaşımla dini anlatır
Kurucu Matüridi ‘nin Türk olup olmadığı tartışma hususudur
Nakşibendilik uzun yüzyıllar Ehl i Sünnetin ve bilhassa de Hanefi Matüridi düşüncenin kalesi oldu Lakin
Özellikle de Türkiye’de son otuz yılda Nakşibendilik yeniden savruluş yaşamaya başladı Dergahlar içinde Selefiye yolunu öven haller görülüyor Soru çok
Nakşibendilik Hanefi Matüridi çizgisini kayıp mı ediyor Nakşibendilik Ehl i Sünnet çizgisinden Selefiye’ye mi savruluyor Nakşibendiliği yanlış biçimde Vehhabilik hareketi olarak yorumlayan Şerif Mardin gibi akademisyenlerin gayesi ne
Evet yıllardır Nakşibendilik Türk –Sünni gelenekten çıkarılmaya çalışılıyor Mesela Teravih namazı Nakşibendi Gümüşhanevi dergahında varken bugün dayatılan Vehhabi Selefiye anlayışta yok Misal örnekler çok
VeSelefi alan genişledikçe İslam düşüncesi ideoloji sanat ve ilmi alanda derinliğini kaybediyor Kültürel kuraklık artıyor Hanefi geleneği katlediliyor
Konumuza gelirsem
İsmailağa Cemaati başkanı Mahmut Ustaosmanoğlu ‘nun cenaze merasimine kadınlar cenazeye katılmasın talimatını Cübbeli Ahmet Hoca’nın İsmailağa’nın yazısı da yanlış oldu Mahmut Efendi bayanların cenazesine katılmasına karşı değildir Bayanların cenazeye katılmasına karşı olanlar Vehabilerdir diye eleştirmesini işte bu tarihi perspektifle pahalandırmak gerek
Cübbeli Hoca’nın Nakşibendiliğin savruluşunu durdurmaya çabaladığını anlamak lazım Ona yönelik FETÖ kumpasını da bu açıdan tahlil etmek şart
Soner Yalçın
