Suriye’de iç savaşın başlamasından 90 gün evvel Şam’da Başkanlık Sarayı’nda Suriye Devlet Lideri Beşar Esad’la yaptığımız özel sohbetin resmi kısmına geçiyorum.
Evet Suriye’de iç savaşın başlamasından, yani hududumuzun eli silahlı Cihatçıların Peşaver’e dönüşmesinden yalnızca 3 ay evvel; Esad’ın, İslam, laiklik, başörtüsü ve terörle ilgili kelamlarını aktaracağım.
Biraz uzun bir yazı olacak ancak, madem barışma sürecine girdik, barışacağımız insanı daha güzel tanıyalım.
İSLAM DÜNYASINDA HAKİKATEN MUHAFAZAKARLIK ARTIYOR MU
(*) Sayın Lider, Müslüman toplumların daha fazla muhafazakâr hale geldiği söyleniyor.
İslam’ın gelişimini nasıl görüyorsunuz?
“İslam dünyasında da bu çeşit tartışmalar sürüyor. Herkes daha kapalı bir toplum olmaktan korkuyor.
İslami uygulamalar açık olmalı. Her dinde olması gerektiği üzere, İslam da açık olmalı. Bu uygulamalarla alakalı bir bahis. Buradaki sorun, daha fazla ümitsizlik olduğu vakit, daha fazla izole edilmiş hissetmenizden kaynaklanıyor. İzole edildiğinizi düşündüğünüz vakit dinin gerçek gayesinden çıkıyorsunuz. Bizim ülkelerimizde de durum bu.”
BİZE DÜŞEN VAZİFE VAR
(*) Yani siz de muhafazakârlığın arttığını düşünüyorsunuz?
“Son 10 yılda birçok İslam toplumunda aşırılığın güçlendiğini düşünüyorum.
Bu mevzuda çok kararlı olmalıyız ve bir Müslüman olarak görevimiz aşırılıkla uğraş etmektir.
Laik toplumlar olarak ölçülü Müslüman kesite sahibiz. Tüm İslam ülkelerinde bu çeşitlilik yok. Bu çeşitliliği bir ortada bulunduran ülkeler, aşırılığın daha da yayılmaması için çaba etmeli.
Dinimizin özüne gitmeliyiz. Dinimizin özünde açıklık var zira. Başka dinleri kabul etmeli, onlarla birlikte yaşamalı, çatışmadan kaçınmalı, öldürmemeli, dinin bütün kurallarını yalnızca kendimizin bildiğini düşünmemeliyiz.”
BAŞÖRTÜSÜ SIKINTISI
(*) Bir laik Müslüman Lider olarak, ülkenizde başörtülülerin sayısının artmasını mı, azalmasını mı istek edersiniz?
“Bahsettiğiniz ayrıntılara girmek istemiyorum lakin herkesin istediği formda yaşama hakkı vardır.
Bu bir haktır. Fakat bir kişi oburunu kabul etmediği vakit sorun ortaya çıkıyor. Bahsettiğiniz çeşitlilik Suriye’de de var. Çok farklı hayatlar sürdüren kısımlar var. Fakat kimse kimseye karışmıyor. Tahminen birbirlerinin hayat üsluplarını sevmiyorlar lakin sonuçta birbirlerine hürmet duyuyorlar. “
(*) Tekrar sormak istiyorum. Toplumda başörtülü sayısını daha fazla mı, daha az mı görmek istersiniz?
“Ben de tekrar birebir yanıtı vereceğim. Bu ömür biçimiyle ilgili. Örneğin Suriye’de başı örtülü lakin açık görüşlü çok bayan bulabilirsiniz. Tam karşıtı, başı açık lakin zihni kapalı bayanları da bulmak mümkün.
(*) Daha açık bir şey söylemeye çekiniyor musunuz?
Böyle bir karar vermek istemiyorum. . Şayet verirsem çok yüzeysel ve şekilsel olurum.
Biz Suriye’de olaya bu türlü bakmıyoruz. Zihinlerin içi nasıl ona bakıyoruz, öteki kültürlere nasıl yaklaşıyor diye kıymetlendiririz. Yani demek istiyorum ki, bizde çok farklı kültürler, hayat tarzları ya da inançlar mevcut. Başörtüsü ya da sayısına nazaran karar vermiyoruz. Bu yalnızca bir görünüş ya da bazen kimlik. B
Bazen muhafazakarlığın göstergesi. İslam’a saldırdığınız vakit beşerler bazen kimliklerini ortaya koymak istiyor. Bazen görünüşleriyle bunu yapıyor.”
BU SORUYU BANA DEĞİL EŞİME SORUN
(*) Ya eşiniz? Batı’da eğitim almış, başı açık çağdaş bir bayan. O bu hususta neler düşünüyor? Size neler söylüyor, örneğin bayanın İran’daki rolü ile ilgili?
“Sanırım bu soruyu kendisine sormanız gerekecek, zira eşime çok hürmet duyarım ve onun yerine karşılıklar veremem. (Gülüyor)
DOĞU MÜSLÜMAN, BATI İSE HRİSTİYAN KİLİŞESİ KIRILMALI
(*) Şu an Batı ile Doğu ortasındaki sıkıntı nedir?
“Evet işte sorun tam burada yatıyor. Ne vakit Batı ve İslam’la ilgili konuşmaya başlasak çoklukla “yanlış manaya, bilgi eksikliği, eksik açıklama” üzere şeyler söyleniyor. Bunların tümü yanlış. Tanımlama, “Batı Hıristiyan, Doğu ise İslam” üzerine konseyi. Ya da İslam yalnızca İslam. Meğer Suriye’de, benim ülkemde Hıristiyanlar da yaşıyor. Yahudi vatandaşlarımız da var. Her ne kadar azınlıkta olsalar da, çoğunlukta olan biz Müslümanlar da, birçok mezhebe ayrılmış durumdayız. Biz birlikte yaşıyoruz. Yani kullanılan terminoloji yanlış. Sizin sorunuza dönecek olursak, Batı’nın öğrenmesi gereken çok şey var mı? Evet var. “
BİZİ ORTADOĞU’DAKİ HRİSTİYANLARA SORUN, ONLAR BİLİYOR, SİZE ANLATSIN
(*) Batı bunu nasıl öğrenecek? Ne yapmalı mesela?
“Hristiyanların, Ortadoğu’da yaşayan Hristiyanlar’dan çok şey öğrenmesi gerek, zira onlar 1400 yıldır Müslümanlarla birlikte yaşıyor. Buradaki Hıristiyanlığın zenginliği yalnızca Hz. İsa’nın Filistin’de olması ya da Aziz Paul’ün Hıristiyanlığı Şam’dan yola çıkarak Avrupa’ya ulaştırmasından kaynaklanmıyor. Hristiyan sevgililerin bu bölgede yaşadığı tecrübeler Hıristiyanlık ile İslam ortasındaki hudutları da belirliyor. Evet bu bölgeden çok şey öğrenmeniz gerekli.
TÜRKİYE’NİN İSRAİL İLE BAĞLARININ DÜZGÜN OLMASI BİZİM DE LEHİMİZE
(*) Türkiye’nin İsrail ile bağlantıları hakkında ne düşünüyorsunuz? Müslüman bir ülke olarak İsrail ile düzgün bağlarının olması sizi rahatsız etmiyor mu?
“Prensip olarak şöyle düşünüyorum. Türkiye-İsrail ilgilerinin uygun olmasının Suriye’nin de çıkarınadır.
Çünkü her vakit Türkiye’nin Ortadoğu Barış sürecinde çok kıymetli bir rolü olduğunu düşünüyorum.
Türkler bölgeyi herkesten daha âlâ biliyor bu da çok olağan, bu bölgede yaşıyorlar. Türkiye ile bağlantılarımızın âlâ olmasından ötürü söylemiyorum.”
TÜRKİYE BATI’DAN DEĞİL, BATI TÜRKİYE’DEN UZAKLAŞIYOR
(*) Avrupa’nın bakış açısından bakarsak, Türkiye’nin Batı’dan gitgide uzaklaştığı tarafında bir algı var. NATO’dan ve ABD’den uzaklaşarak İslam dünyasına yaklaşıyor diye düşünülüyor. Türkiye’nin bugünkü durumu size nazaran nedir?
“Bence Batı Türkiye’den uzaklaşıyor. Sonuçta Türkiye burada duruyor. Türkiye doğudadır, batıda değil lakin Batı ile münasebetleri var, Batı’ya çok yakın bir yerde. Alışılmış Batı derken bahsettiğimiz Doğu Avrupa değil. Zati Doğu Avrupa, Batı Avrupa üzere değil. Yani Türkiye’yi Batı’da diye tanımlamanız yanlış.
Bence Türkiye’nin son 3 yılda oynadığı rolü devam ettirmesi çok değerli. Bu çalkantılı bölgede bilhassa 11 Eylül’den sonra düşünülmeyecek, çok farklı istikrarlar oluştu.
ASIL AVRUPA BİRLİĞİ’NİN TÜRKİYEYİ DAVET ETMESİ GEREKİR
(*) Sizce, Türkiye Avrupa Birliği’ne girmeli mi?
“Şunu açıkça söylemek gerekiyor. Asıl Avrupa Birliği’nin (AB) Türkiye’yi birliğe katılması için davet etmeli. Aksi takdirde AB yalnızca bir Hristiyan kulübü olur. Avrupa kültürlerarası diyalogdan ve açıklıktan bahsediyor, sonra da kendini kültürel olarak izole ediyor. Almanya’da 5 milyon, Fransa’da 7 milyon Müslüman yaşıyor diyerek yanıt veremezsiniz. “
LA LİGA’YI İZLİYORUZ VE OĞLUM BARÇA’YI TUTUYOR
(*) Sayın Lider şahsen çok merak ettiğim bir soruyu sormak istiyorum. Sayın Tayyip Erdoğan’la birlikte Halep’te Al İttihad-Fenerbahçe maçını izlerdiniz. Futbolu takip ediyor musunuz, televizyonda maç izler misiniz?
“Evet oğlum nedeniyle sıklıkla izliyorum.”
(*) Daha çok hangi maçları?
“La Liga’yı. İspanya ligini…”
(*) Tuttuğunuz grup hangisi?
“Oğlum Barcelona’yı tutuyor. Ben de İspanyol ekiplerini tutuyorum.”
(*) Ya Suriye’de?
“Tabii ki Ulusal Kadro. Asya’da bir şampiyonada birinci olan ekibi ziyaret ettiğimde de birebir soruyu sormuşlardı. Bir lider olarak olağan ki güçlü grubu tuttuğumu söylemiştim.”
Evet bu mülakatı, Almanya’nın o gün 5 milyon satan gazetesi Bild’in genel yayın direktörü Kai Diekmann ile birlikte yapmış ve yayınlamıştık.
Şimdi bunu tekrar yayınlamama bakıp lütfen “Tembellik etmiş gününü kurtarmış” diye düşünmeyin.
Madem Suriye ile yeni bir devir başlayacak, orada devletin başında oturan Beşar Esad’ı âlâ tanıyalım diye düşünüyorum.
Çünkü 10 yıldır yanlış bir siyaset izliyorduk ve artık şu sorunun mantıklı karşılığını verme vakti geldi.
Biz Türkler, hududumuzda eli silahlı Cihatçıları, bizden maaş alıp, daha geçtiğimiz günlerde Türk bayrağını yakan ÖSO’cuları, baş kesen IŞİD’cileri mi istiyoruz?
Yoksa kendisine örnek olarak Türkiye’yi alan, Türkiye’nin İsrail ile alakalarını düzgün tutmasını dileyen, Avrupa Birliği’ne asıl siz Türkiye’yi almak için başvurun diyen, en değerlisi de başörtüsü ve başı açık bayanlara böylesine demokratik bir yaklaşımı olan, bu soruları eşime sorun diyecek kadar bayanlara saygılı, laik bir insanın yönettiği Suriye ile mi…
SEVGİLİ DOĞU LÜTFEN ŞAM’DA BU SORUYU BENİM İÇİN ESAD’A SOR
Tabii bir de şu soru var…
Bu kanlı ve insafsız iç savaştan sonra Esad hala bu türlü mi düşünüyordur?
Belki Doğu Perincek ve Ethem Sancak Şam’a gittiğinde bu soruyu özel olarak benim için sorarlar ve yanıtını da burada ben yayınlarım.
Ertuğrul Özkök
Odatv.com
