Eski TÜİK Lideri Birol Aydemir, eserlerdeki fiyat artışının, yayınlanan bilgilerde daha düşük gösterildiğine dikkat çekti.
Ürün karşılaştırması yapılırken “sepet yükünün artık paylaşılmadığına değinen” Birol Aydemir, “TÜİK, şeffaflığı fazla buluyor” dedi.
İşte Birol Aydemir’in o paylaşımları:
FİYAT ARTIŞI AZ GÖRÜNÜYOR
*Nisan 2022 itibariyle hesaplanan yıllık artış karşılaştırmasında 57 eserin 42’sinde fiyat artışı yeni datada daha düşük.
Yani bu 42 kalem, enflasyonu daha düşük gösterecek bir tesirde bulunuyor.
Yeni eser kümesinde enflasyonu azaltıcı tesir yapan 42 eserdeki fiyatlardaki değişim farkı 0.4 ile 122 puan ortasında değişiyor.
*Örneğin otel fiyatlarında eski fiyat artışı yüzde 189.3 iken yeni fiyat artışı yalnızca yüzde 66.9. Fark yüzde 122.4 puan. Otel fiyatlarındaki fiyat artışı önemli biçimde aşağı çekilmiş.
*Fiyat artışının yeni bilgide daha yüksek olduğu 15 eserde ise fiyat farkı 0,2 ile 36 puan ortasında değişiyor.
2022 Ocak-Nisan itibariyle bakıldığında ise 57 eserin 38’inin fiyatı daha az artmış görünüyor.
OTEL FİYATLARINDAKİ ARTIŞ DÜŞÜK GÖSTERİLMİŞİ
*Fiyat artışının azaldığı 38 eserde iki data ortasındaki fark 0,3 ile 82 puan ortasında değişiyor.
Otel örneğinden ilerlersek, otel fiyatlarındaki fiyat artışı yüzde 104’ten yüze 22’ye gerilemiş. Yani otel fiyatı artışı tam 82 puan azalmış.
*Eskiye nazaran fiyat değişiminin daha yüksek olduğu 19 eserdeki fark ise 0,3 ile 34 puan ortasında değişiyor.
Örneğin uçak bileti fiyat artışı yüzde 2,8 iken yeni datada yüzde 36,8.
*Bu değişimlerin enflasyon sepetine tesirinin ne olduğuna bakmak için eserlerin sepet yüklerini bilmeliyiz lakin şeffaflığı fazla bulan TÜİK yeni datada yükleri yayınlamıyor!
ÜRÜNLER TEK KALEM OLARAK VERİLMİŞ
*Eski yüklerin geçerli olduğunu varsayarsak yapılan toplulaştırma sonrası değişimin kendi içindeki toplam yıllık azalış tesiri 8,7 puan; 2022 Ocak-Nisan itibariyle ise 4,2 puan.
*Bu azalışlar tüketici fiyatlarını yıllık değişim için 3,3 puan Ocak-Nisan devri için ise 1,6 puan daha düşük gösteriyor.
İmkân olmadığı için 144 eserden yalnızca 57’sini karşılaştırmış olsak bile TÜİK konusunda telaşların yersiz olmadığı istikametinde güçlü bir kanıt bu!
*Şimdi daha enteresan bir örnek vereceğim.
Toplulaştırılmış yeni 144 eserlik kümede eski 409 eserlik kalemlerin kimileri toplulaştırılmış.
Mesela bebek iç çamaşırı, pijaması ve tulumu farklı başka fiyatları açıklanmak yerine “bebek giyim” formunda tek eser olarak izleniyor.
* Bu toplulaştırılmış kümede tek kalem olarak verilen eserin fiyat artışının doğal olarak alt bileşenlerindeki fiyat artışlarının ortasında bir yerde olması beklenir lakin gelin görün ki bu tek eserin fiyat artışı alt bileşenlerinin gerisinde!
Müthiş bir matematik!
“ENFLASYON ÖĞÜTÜLMÜŞ”
* Ana kalem, bileşenlerinin enflasyonunu öğütmüş!
Örnek olarak:
-Bebek iç çamaşırı yüzde 110.7
-Bebek pijaması yüzde 64.4
-Bebek tulumu yüzde 55.0
-Ama bebek giysi yüzde 28.8!
Yani bileşenlerin en düşüğünün yarısı!
Başka örnekler:
-Bitki ve meyve çayı (poşet) yüzde 72.6
-Çay yüzde 30.1
-Ama çay ve öteki demlendirilen içecek çeşitleri yüzde 28.0
-Çocuk kitapları yüzde 63.6
-Diğer kitaplar yüzde 42.2
-Test kitapları yüzde 76.3
-Ama kitaplar yüzde 44.3
“85 MİLYONUN HAKKI YENİYOR”
*İzah edilmeye muhtaç çok konu var.
İktidar enflasyonla çabayı bu biçimde yapmaya karar vermiş görünüyor!
Yazık, çok yazık… 85 milyonun hakkı yeniyor!
