Son olarak Anadolu Üniversitesi tarafından bayan çalışanlara gönderilen kılık kıyafet talebi, yansılara neden oldu. Öğretmenler için 19 Kasım’da düzenlenecek uzmanlık imtihanı, KYK yurt fiyatlarına yüzde 80-100’e varan artırımlar ve yurt odalarındaki yaşanabilirliğin giderek azalması öğretmen ve öğrencilerin sorulardan kimileri olarak gündemdeki yerini koruyor.
Odatv, eğitim hayatında yaşanan bu soruları Eğitim-İş Genel Lideri Kadem Özbay’a sordu. Özbay, Odatv Webtv Koordinatörü Pınar Saraçoğlu’nun sorularını yanıtladı.
KADIN VÜCUDU ÜZERİNDEN HAKİMİYET KURMAYA ÇALIŞMAK
Anadolu Üniversitesi, çalışanına gönderdiği yönetmelikte kılık kıyafet yönetmeliğinde bayanlara dizden üst, yırtmaçlı etek, streç ve gibisi pantolon, kolsuz ve açık yakalı giymeyin diye bildiride bulundu. Siz bu talebi nasıl değerlendiriyorsunuz?
Kadem Özbay: Elbette bu talimatları bayan vücudu üzerinde hakimiyet kurmaya çalışan eril ve gerici zihniyetin dışa vurumu olarak görüyoruz. Şayet niyet kamu çalışanı unvanına sahip her işçinin mesai saatleri içinde muhakkak ve misal standartlarda görünmesi olsaydı, pirinin yanından giyinmeye fırsat bulamamış kılıkta birçok insan, çalıştığı o dairelerin kapısından girememeliydi. Erkeklerin çember sakalına, badem bıyığına laf yok lakin bayanın elbisesinin her santimine karar vermek istiyorlar, bunun ismi ömür şekline müdahaledir. Bunun ismi bayanın çalışma hayatındaki yerini sindirememek ve bulunduğu çağın yüzlerce yıl gerisinde kalmaktır.
Eğitim-İş olarak bu çağdışı zihniyetin, bilim yuvası olması gereken üniversitelerde iktidarın dayanağıyla hâkim hale getirilme eforunu kınıyor, karşısında duruyoruz.
ÖĞRETMENLER KENDİSİNİ BEDELSİZ HİSSEDECEK
19 Kasım’da bir imtihan gerçekleşecek ve sonrasında, öğretmenler uzman öğretmenlik ve başöğretmenlik üzere unvanlar alacak. Öğretmen olmak zati uzman olmak demekken, bu durum öğretmenlerin hayatını nasıl etkileyecek?
K.Ö.: Öğretmene dahi sorulmadan, Saray’ın talimatıyla, bir teneffüs ortasında yazılabilecek kadar kolay 12 unsurdan ibaret bir metin olarak hazırlanan, içeriğinde eğitim işçisinin mesleksel, özlük ve ekonomik sıkıntılarına dair hiçbir güzelleştirici atılım barındırmayan ve tersine öğretmenlerin kazanımlarına saldıran bu meslek kanununa başından beri en gür sesle karşı çıkan sendikayız. Ve birinci günden beri altını çizerek söylüyoruz ki bu kanunun yaratacağı tahribat yalnızca öğretmenler için değil ulusal eğitim sisteminin tümü için yıkıcı olacaktır.
Öğretmenler zati fakülteden uzman olarak mezun olmaktadır. Her öğretmen uzmandır ve uzmanlık dokümanı de mezuniyet diplomasıdır. Artık bu meslek kanunu, öğretmenlere “senin uzmanlığını geri alıyoruz” diyor. Utanmadan “Gel bakalım ne kadar uzmansın” diyor. Öğretmenlerin mesleklerini icra etmekten doğan haklarını, yeni şartlara/kriterlere bağlıyor. Devlet okullarındaki işleyişten bihaber, eğitimin hiçbir sürecine dahil olmamış şahıslara hazırlatılan görüntülerle öğretmenin bilgisi değil ezberi test edilmek isteniyor. Yani öğretmenin hem prestiji, hem mesleksel hakları, hem de vakti çalınıyor.
Elbette bu meslek kanunu bizim üzerimize kara bir bulut üzere çökerken, o bulutun gölgesinin eğitim sistemine de düşmemesi düşünülemez. Öğretmenler kendisini daha bedelsiz hissedecek ve eşyanın tabiatı gereği okullardaki eğitim sürecine yansıyacak. Kontratlı, fiyatlı, takımlı diye bölünen öğretmenler bu sefer uzman, aday, başöğretmen diye bölünecek; öğretmenler odası bir defa daha ayrışacak. Yani okuldaki çalışma barışı baltalanacak. Devlet okullarında her sene MEB’den gelen “Kayıt parası almak yasaktır” demeçlerinin tersine bağış ismi altında para toplanıyor, biliyorsunuz. Artık bu kanundan sonra çocuklarını uzman öğretmenin ya da başöğretmenin sınıfına sokmak isteyen velilerden de bağış ismi altında para toplanacağı kesinlikle. Bu hem kamusallığı biraz daha öldürecek hem de yalnızca öğretmenler ortasında değil, öğrenciler ve hatta veliler ortasında da yapay rekabet filizleri ekecektir. Yani AKP sayesinde eğitim sistemimiz şahtı, artık şahbaz olacak!
ÖĞRENCİLERİN SESİ OLMAYA ÇALIŞACAĞIZ
KYK yurt fiyatlarına yüzde 80-100’e varan artırımların yapıldı. Öğrenciler bunu nasıl karşılayacak?
K.Ö.: Eğitim-İş olarak eğitimi bir bütünsellikle kıymetlendiriyor, yalnızca eğitim işçilerinin değil öğrencilerimizin de sesi olmaya çalışıyoruz. Tam da bu nedenle daha evvel de eğitimdeki barınma problemine dair kapsamlı raporlar hazırlayıp, tahlil tekliflerimizle bir arada kamuoyuna sunduk. Lakin tahlil iradesini göstermesi gereken mercilerin bu türlü bir niyeti olmadığını da biliyoruz.
KYK yurtlarına yapılan son artırımlar, eğitimde aslında can çekişen kamusallığın ve toplumsal devlet prensibinin tarihe karıştığının resmidir. Maruz kaldığımız ekonomik krizde ülkede yalnızca muhakkak bir zümre zenginliğine zenginlik katarken, biz halk olarak süratle fakirleşiyoruz. Her şeyin fiyatının anlık yükseldiği bu kriz ikliminde velilerimizin, hasebiyle öğrencilerimizin hayatı ne yazık ki daha da zorlaşacak. Bu yurt fiyatlarını ödemek, ulaşım ve beslenme sorunu çözmek ne yazık ki artık daha da büyük bir problem. Yani önümüzdeki ay veliler için de öğrenciler için de üniversiteye yerleşme sürecinden daha eziyetli bir süreç başlayacak: ödenebilecek fiyatlar talep eden yurtlar bulmak!
Geçen sene gençlerimizin düzenlediği “Barınamıyoruz” aksiyonları bu acil sorunu çözmek için bir alarm kabul edilmeliydi fakat bunun yerine o gençleri “hain”, “nankör” ilan edip, eğitimdeki barınma problemini derinleştirdiler.
BU SİYASETİN TEK KAZANANI TARİKATLAR OLUYOR
Vezneciler KYK yurdunda 4 kişilik odalarda kalan öğrenci sayısının 6’ya yükseltileceği argümanı, yurtta barınan öğrenciler ortasında tartışmalara sebep oldu. Devlet yurdu kuralları zorlaştırılıp, öğrencilere tarikat yurtları bir seçenek olarak sunulmak mı isteniyor?
K.Ö.: Mevcut KYK yurtlarına fazladan ranza atılıp öğrencilerin ömür alanlarının daha da daraltılacağına dair duyumları biz de alıyoruz. Şimdi doğrulatamamış olsak da ne yazık ki bu haberlerin gerçek çıkması şaşırtan olmaz. Zira bu AKP’nin uyguladığı mecbur bırakma siyasetinin bir sonucu ve bu siyasetin tek kazananı tarikatlar oluyor.
Eğitimin, Anayasamızda da belirtildiği üzere fiyatsız verilmesi gereken bir kamu hizmeti olmasına ve taşınma ile barınmanın eğitimin ayrılmaz bir kesimi olmasına karşın bu alan boş bırakılarak toplumsal devlet unsuru çöpe atılıyor.
AKP iktidarı, resmen ayak sürüyerek, gereksinimin yüzde 20’sine bile tekabül etmeyecek kadar KYK yurdu açarken, vakıf ve dernek ismi altında açılan yurt sayısında yaşanan patlama da bu alanda tarikatların nasıl hummalı bir çalışma içinde olduğunu sayılarla göstermektedir. KYK yurtlarının yetersizliği durumu biraz elverişli olan öğrencileri özel yurtlara, fakir ailelerin çocuklarını ise dernek/vakıf yurtlarına itmiştir. 2006’da 1723 olan vakıf/dernek yurtları sayısı, 2021’de 3.331’e çıkmış, neredeyse iki katı artış göstermiştir. İşte bu sayılar, üniversitelilerin barınma probleminin neden çözülmediğinin de karşılığıdır. Bizim de buna yanıtımız, kararlılıkla gayrettir.
Eğitim-İş, eğitimdeki barınma problemini bir kapı üzere açık bırakanlara ve o kapıdan ellerini ovuşturarak giren tarikatlara karşı verdiği çabayı yılmadan sürdürecektir.
Pınar Saraçoğlu
