NOAA bilim insanlarının son incelemesine nazaran, Dünya’nın stratosferindeki ozon katmanı yavaş yavaş daha sağlıklı hale geliyor ve yaklaşık 50 yıl içinde büsbütün iyileşmesi kelam konusu olabilir.
2022’nin başlarında, NOAA’nın Ozon İnceltici Gaz Endeksi, orta enlem stratosferindeki ozon katmanına ziyan veren kimyasalların konsantrasyonunun, 1980’de gözlemlenen düzeylere geri dönerek yüzde 50’nin üzerine düştüğünü açıkladı. Ozon katmanı, stratosferin, Dünya yüzeyinden 15 ila 30 kilometre (9.3 ila 18.6 mil) ortasında, atmosferin öteki kısımlarına kıyasla yüksek konsantrasyonda gaz ozonuna sahip olan bölgesi olarak tanımlanabilir.
Bu katman, Güneş’in ziyanlı ultraviyole ışınlarının birçoklarını emerek, gezegenimizdeki ömür için bir kalkan vazifesi görüyor. Lakin, 20. yüzyılın ikinci yarısında, insan faaliyetinin bu kıymet biçilmez atmosferik kalkanı yok etmeye başladığı ortaya çıkmıştı. Ozon katmanı, bir vakitler aerosol spreylerde, çözücülerde ve soğutucularda yaygın olarak kullanılan insan üretimi kimyasallar olan kloroflorokarbonlar (CFC’ler) tarafından stratosfere savrulduktan sonra bozunuyordu.
Ancak insanlık süratle harekete geçti. 1987 yılına gelindiğinde, bilim insanlarının CFC’lerin ozon katmanını aşındırdığını keşfetmesinden yalnızca yedi yıl sonra, bu cins bileşiklerin üretimi Montreal Protokolü kapsamında evreli olarak durdurulmaya başlandı. Son NOAA incelemesinin gösterdiği üzere, otuz beş yıl sonra birinci defa sağlam bir ilerleme kaydedildiğini görüyoruz.
Antarktika üzerindeki ozon katmanındaki dev “deliğin” hala orada olduğunu da unutmamak gerekiyor. Deliğin boyutu mevsimlerle birlikte değişebiliyor. Antarktika stratosferindeki havanın orta enlemlerdekinden daha yaşlı olması nedeniyle, deliği düzeltmedeki ilerleme orta enlemlerde görülen güzelleşmeden daha yavaş oluyor. 1990’lardaki tepesinden bu yana, ozon katmanına ziyan veren kimyasalların konsantrasyonu, bu bölgede yalnızca yüzde 26 oranında düştü.
Ancak bu ilerleme devam ederse, NOAA, Antarktika ozon katmanının büsbütün uygunlaşmasını 2070 yılı civarında görebileceğimizi iddia ediyor.
