Kısa bir mühlet evvel bir adam, tabiplerin beynine erişmek ve bir tümörü çıkarmak için en inançlı sonları test etmek için kafatasını açtığı dokuz saatlik bir ameliyat sırasında saksafon çaldı. Uyanık bir kraniyotomi olarak bilinen prosedür, tarihî olarak hastalara keman yahut gitar çalmaktan zeytin doldurmaya kadar her şeyi yapma misyonunu vererek, hekimlerin, operasyon sırasında beyinlerinin fonksiyonunu takip etmelerine imkan tanıyor.
Dr. Christian Brogna, CBS News ile yaptığı görüşmede, 35 yaşındaki müzisyene yapılan uyanık beyin ameliyatının başarılı olduğu bildirildi. Brogna, karmaşık bir operasyon olmasına karşın, rastgele bir olumsuz yan tesir olmadan tümörü çıkarmayı başardı.
Brogna şunları söyledi: “Tümör beynin çok karmaşık bir bölgesinde bulunuyordu. Üstelik hasta solaktı. Bu, beynin sinirsel yolları çok daha karmaşık olmasından ötürü işleri daha karmaşık hale getiriyor.“
Nothing to see here — just a man playing the saxophone while having a brain tumour removed.??
The surgery, which took place at @PaideiaHospital in Rome, lasted 9 hours and involved a team of 9 doctors and nurses.
Doctors said the operation was entirely successful. pic.twitter.com/Pk7pVfJtk9
— Euronews Next (@euronewsnext) October 14, 2022
Neden uyanık halde beyin ameliyatı yapıyorlar?
O anda beyninizin içinde birinin olduğunu bilirken şuurlu olmak, kabul etmesi epeyce sıkıntı bir durum olsa gerek. Ancak tümör çıkarma alanındaki bu alışılmadık yaklaşım, hayati organın hangi kısımlarının fonksiyonunu kaybetmeden kesilebileceğini değerlendirmenin tesirli bir yolu olarak görülüyor. Tümörler ve sağlıklı beyin dokusu insan gözüne son derece misal görünür ve bu nedenle ikisini ayırmak, cerrahları bilişsel yahut motor fonksiyon için hayati ehemmiyet taşıyan fonksiyonel dokuyu kesme riskiyle karşı karşıya bırakır.
Ameliyatın kesme etabında uyanık olmak, hastaların çok geç olmadan işlev kaybı belirtileri gösterme fırsatına sahip olmaları manasına gelir. Uyanık kraniyotomiler, tipik olarak, cerrahlar erişim sağlamak için kafatasını keserken (uyanık bir hasta için dayanılmaz derecede acı verici bir süreç olacaktır) hastaları anestezi altına almayı içerir. Daha sonra, ağrı reseptörü olmadan hasta uyanıkken beyin üzerinde çalışabilirler.
Cerrahlar, dokuyu uyarmak için küçük elektrik akımları uygulayarak beynin modüllerini kesmenin yaratacağı tesirleri test edebilirler. Bir hasta uyarılmakta olan beynin bu bölgesine olumsuz reaksiyon verirse, cerrah beynin bu kısmını kesmemesi gerektiğini bilir.
Bu testler, uyanık hastayı konuşmalarıyla ilgili üç cins kusur için daima olarak test eden konuşma terapistleri ile gerçekleştirilir. Birinci yanılgı anlamsaldır, yani hasta bir objeyi tanımlarken yanlış cevap verir, lakin bu yanlış karşılık sırasında söylediği sözcük yanlışsız karşılıkla bağlıdır. Örneğin, bir kaşık resmi gösterildiğinde hasta “çatal” diyebilir.
İkinci kusur sesbirimseldir (fonemik), yani yanlış ve yanlışsız cevaplar fonetik olarak benzeri sözlerdir. Gerçek karşılık baş iken “taş” demek buna bir örnek gösterilebilir. Hasta çoklukla bu sırada yanlış sözleri söylediğinin büsbütün farkında değildir.
Üçüncü yanılgı çeşidi ise konuşmanın durmasıdır, yani karşılık vermeye çalışırken hasta konuşma yeteneğini büsbütün kaybeder. Bu durum hasta tarafından fark edilir ve büyük bir gerilim sebebi olabilir. Bu nedenle, hastaların bu türlü tuhaf ve nahoş bir prosedürün gerilimiyle duygusal olarak başa çıkıp çıkamayacaklarını kıymetlendirmek için uyanık bir kraniotomi için seçilmeden evvel kapsamlı bir görüşme süreci kelam bahsidir.
Şüphesiz tasa verici bir prosedür olsa da, bunun üzere operasyonlar insanları ömür kalitelerini düşürmeden tehlikeli tümörlerden kurtarabilir. Cerrahların çalışmaları sırasında bir saksafon konseri dinlemeleri ise lakin bir bonus olarak tanımlanabilir.
