Marmara Üniversitesi’nde düzenlenen “Yüzyılın Maçından Yüzyılın Zaferine Ulusal Uğraş ve Futbol” panelinin akabinde açıklamalarda bulunan Prof. Dr. Vahdettin Engin, “28 Temmuz 1922, Akşehir’de düzenlenen bir futbol maçının tarihi. Bunun çok özel bir manası var. 28 Temmuz 2022 bu futbol maçının tam 100. yılı ve 100. yıl vesilesiyle bu futbol maçını anmak istedik.” dedi.
“Sakarya Savaşı’ndan sonra düşman ordularını ülkeden büsbütün çıkarabilmek, işgalden kurtulmak için son ve kesin bir taarruz yapmak gerekiyor. Mustafa Kemal Paşa da bunun hazırlıklarına başlıyor.” kelamlarını kullanan Engin, şöyle konuştu:
“O devir tüm dünyanın gözü Anadolu’da. Her ne kadar Yunan işgali üzere olsa da perde ardında İngilizlerin olması, ortada dolaşan birçok casus… Hem İngiliz hem de Yunan casuslarından bu taarruzun gizlenmesi gerek. Harekat planları hazırlanıyor, ordu kumandanlarının bir ortaya gelip harekat planlarının anlatılması gerek. Zira tek bir darbeyle düşman ordusunun ortadan kaldırılması hesaplanıyor. Batı cephesi kumandanı İsmet Paşa, Genelkurmay Lideri Fevzi Paşa, 1. Ordu Kumandanı, Nurettin Paşa, 2. Ordu Kumandanı Yakup Şevki paşa, tüm kumandanların bir ortaya toplanıp harekat planlarını görüşmesi gerek. Tüm kumandanları aleni halde toplarsanız düşman, hazırlık olduğunu kestirim edecek. Ancak Mustafa Kemal Paşa tam bir kurmay zekasıyla şunu hesaplıyor, biz o denli bir şey yapalım ki karşı taraf hiçbir şeyden şüphelenmesin ve biz de kumandanlarımıza taarruz planlarımızı anlatalım. Bunun için bir futbol maçı düzenlemiştir.”
Karargah Akşehir’de olduğu için maçın Akşehir’de düzenlendiğini aktaran Engin, “Tüm kolordu mensupları da böylelikle Akşehir’e gelmiş oluyor. Karşı taraf şunu düşünüyor, bunlar futbol maçı için Akşehir’e geldiler. Halbuki o sırada Mustafa Kemal Paşa, Büyük Taarruz için hazırladığı planları futbol maçında kumandanlarına anlattı. Olayın tam merkezine futbol maçı gelmiş oluyor. Futbol maçı seyretmek mazeretiyle kumandanlar Akşehir’de toplandılar ve taarruz planları anlatıldı. Sonrasında da 26 Ağustos şafağında yapılan büyük taarruz, kazanılan kesin zafer ve ülkenin kurtuluşu. Tüm bunların merkezinde bir futbol maçı var. Günümüzde çok kullanılan bir kelam var, “Futbol yalnızca futbol değildir”. Mustafa Kemal Paşa kurmay subay zekasıyla 1922’de bunu keşfetmiş. Futbolun asla yalnızca futbol değildir gerçeğini burada yaptığı olayla da görmüş oluyoruz.” sözlerini kullandı.
Futbol maçının tertibiyle yabancı basında o periyot çıkan haberlere de değinen Engin, şunları söyledi:
“İngiliz basınında o periyotta şöyle haberler çıkıyor, Türkler bu sırada yalnızca futbolla ilgileniyorlar, demek ki bir taarruz hazırlığı falan yapmıyorlar. Taarruza hazır değiller, rahat olabiliriz algısı onlara verilmiş oluyor. 26 Ağustos’ta harikulade bir güçle Yunan istihkamlarına saldırıldığı vakit hiçbir şeyden habersiz çok ani yakalandılar. Hatta bir gece evvel Yunan subaylar kendi ortalarında Afyon’da bir balo düzenlediler. Onlar balo mahmurluğu içindeyken 26 Ağustos sabahı büyük bir atakla karşılaştılar, neye uğradıklarını şaşırdılar. Sonrasında perişan halde İzmir’e gerçek kaçmaya başladılar. Bütün bunların merkezinde 28 Temmuz’da oynanan futbol maçı var. Bizim tarihimiz açısından bu maçı çok önemsiyoruz. Bunu anmak ve ihya etmek istedik. Tam da 100. yıl vesilesiyle panelini gerçekleştirdik. Sonraki yıllarda da bu futbol maçının önemsenerek gündemde tutulmasını isteriz.”
BARIŞ KENAROĞLU: “MUSTAFA KEMAL PAŞA, FUTBOLU BİR KAMUFLAJ ARACI OLARAK KULLANIYOR”
Panelde konuşmacı olarak yer alan Spor Tarihi Araştırmaları Derneği İdare Şurası Lideri Barış Kenaroğlu da 100 yıl evvel oynanan maçın Türk tarihi açısından ehemmiyetinin altını çizerek, “Büyük Taarruz’dan evvel Mustafa Kemal Paşa gününü ve planlarını komuta kademesine aktarırken bunu İngiliz istihbaratından gizlemek için bir futbol maçı tertip ediyor. Mustafa Kemal Paşa periyodun tanınan oyunu futbolu bir kamuflaj aracı olarak kullanıyor. Buradaki değerli nokta futbolun o periyot insanları birleştirici bir güç olması. O maçta oynayan yalnızca bir kişiyi, Fenerbahçe ve Karşıyaka’da oynamış Kenan Or isimli kalecimizi biliyorduk fakat yaptığımız gazete taramalarında iki üç tane daha askerimizin ismine ulaştık. En büyük planımız Ulusal Savunma Bakanlığı arşivlerine başvurarak onları da bulmak olacak. Türk halkının verdiği ulusal gayretin muvaffakiyete ulaşmasında futbolun kıymetli bir yeri var. Futbol o devir ulusal bir paha olmuştu. Mustafa Kemal Paşa ve komuta kademesi ulusal pahası kullanarak bir futbol maçı düzenlediler.” biçiminde konuştu.
“2 AĞUSTOS 1922 YILINDA TARSUS’TA OYNANMIŞ FRANSA-TÜRKİYE ULUSAL MAÇINA ULAŞTIK”
Barış Kenaroğlu, Türk tarihinde değerli bir maça daha ulaştıklarını açıklayarak, şu sözleri kullandı:
“Buradaki panelimizde gün ışığına çıkmamış dokümanlar ortaya koyduk. Şunu da burada birinci sefer açıklamak istiyorum, 2 Ağustos 1922’de Tarsus’ta oynanmış Fransa-Türkiye ulusal maçına ulaştık. Fransa askerleri ülkeyi terk ederken oradaki Türk askerleriyle maç yapmışlar. Oradaki Türk askerlerin ulusal forma giydiği, halkın ulusal marşlar söylediğini öğrenmiş olduk. Türk futbol tarihine bir ulusal maçı daha kazandırdık. Bununla da gurur duyuyoruz.”
