Uçaklarda elektronik aygıtların uçuş moduna ayarlanmasının isteğini muhtemelen biliyor olmalısınız. Pekala bunun sebebini hiç merak ettiniz mi?
Havacılık navigasyonu ve irtibatı, 1920’lerden bu yana paraziti en aza indirmek için koordine edilen radyo hizmetlerine dayanıyor.
Şu anda kullanımda olan dijital teknoloji, 60 yıl evvel kullandığımız kimi eski analog teknolojilerden çok daha gelişmiş durumda. Araştırmalar, şahsî elektronik aygıtların, uçağın irtibat ve navigasyon sistemleriyle tıpkı frekans bandında bir sinyal yayarak elektromanyetik parazit olarak bilinen şeyi yaratabildiğini gösteriyor. Lakin 1992’de ABD Federal Havacılık Otoritesi ve Boeing, bağımsız bir çalışmada elektronik aygıtların uçak parazitinde kullanımını araştırdı ve kritik olmayan uçuş aşamalarında bilgisayarlarda yahut öteki şahsî elektronik aygıtlarda rastgele bir sorun bulamadı. Kalkışlar ve inişler kritik etaplar olarak kabul ediliyor.
ABD Federal İrtibat Komitesi ayrıyeten cep telefonları ve uçak navigasyonu ve irtibatları üzere farklı kullanımlar için ayrılmış frekans bant genişlikleri oluşturmaya başladı, böylelikle birbirleriyle karışmaları önlenmeye başlandı. Dünyanın dört bir yanındaki hükümetler, havacılıkla ilgili müdahale meselelerini önlemek için tıpkı strateji ve siyasetleri geliştirdi.
Bu global standartlar yürürlükteyken havacılık sanayisi cep telefonlarının kullanımını yasaklamaya neden ediyor? Bunun sebeplerinden biri, muhtemelen beklemeyeceğiniz bir şeyle ilgili: Zemin paraziti.
Zemin paraziti nedir?
Kablosuz ağlar bir dizi kule ile birbirine bağlıdır. Bu yer ağları üzerinden uçan yolcuların hepsi telefonlarını kullanıyorsa ağlar çok yüklenebilir. 2021’de uçan yolcu sayısı 2,2 milyarın üzerindeydi ve bu 2019 yılındaki yolcu sayısının yalnızca yarısıydı.
Tabii ki taşınabilir ağlar kelam konusu olduğunda son yıllardaki en büyük değişiklik yeni bir standarda geçiştir. Yüksek süratli data transferi için tercih edilen mevcut 5G kablosuz ağlar havacılık sanayisindeki birçok kişi için telaşa neden oluyor.
Radyo frekansı bant genişliği sonludur, lakin tekrar de buna daha fazla yeni aygıt eklemeye çalışıyoruz. Havacılık sanayisi, 5G kablosuz ağ bant genişliği spektrumunun, ayrılmış havacılık bant genişliği spektrumuna hayli yakın olduğuna dikkat çekiyor ve bunun, havaalanlarının yakınında, uçağın inişine yardımcı olan navigasyon sistemlerinde parazite neden olabileceği belirtiliyor.
Avustralya ve ABD’deki havaalanı operatörleri, 5G’nin kullanıma sunulmasıyla kontaklı havacılık güvenliği telaşlarını lisana getirdiler, fakat Avrupa Birliği’nde bu çeşit problemler yaşanmamış üzere görünüyor. Tekrar de, 5G ile ilgili sıkıntılar çözülürken uçaklarda cep telefonu kullanımını sınırlamak ihtiyatlı olabilir.
Çoğu hava yolu şirketi artık müşterilerine kullandığın kadar öde yahut fiyatsız Wi-Fi hizmetleri sağlıyor. Yeni Wi-Fi teknolojileri sayesinde yolcular teorik olarak cep telefonlarını uçuş sırasında arkadaşları yahut müşterileriyle imajlı görüşme yapmak için kullanabiliyorlar. Ancak hücresel ağ irtibatı hala yasak.
Önemli bir öteki husus da, bir uçakta 200 kişinin bir ortada bulunabilmesi ve rastgele birinin telefonla konuşurken kabin vazifelilerinin sorularına karşılık verememesinin hizmette bir aksamaya sebep olabilmesidir. Benzeri bir formda, o kadar küçük alanda 100 kişinin tıpkı anda telefonla konuşmaya çalışması da önemli bir gürültü sorunu yaratacaktır.
Ancak, 5G teknolojisi, uçak navigasyon sistemlerinin radyo bant genişliğine girmeye başlamış durumda ve inişler sırasında 5G’nin uçak navigasyonuna müdahalesi sorusunu yanıtlamak için daha fazla araştırmaya gereksinimimiz olacak.
