Özellikle çocukların sıklıkla kullandığı toplumsal medya mecrası TikTok badire vermeye devam ediyor. İntihar edip, kendi canına kıyan çocuk sayısı arttıkça uzmanlar bahis hakkında uyardı. TikTok’ta yapılan akımlar oyun üzere gösterilerek “Nefesini ne kadar tutabilirsin?” üzere sorularla çocuklar görüntülerde bayılana kadar devam ediyor. 25 yaş altı çocukların ebeveynlerini uyaran Uzman Klinik Psikolog Berkay Ateş açıkladı.
TikTok dünya çapında çok geniş bir kitleye sahip toplumsal medya mecrası, görüntülü anlatımların yapıldığı mecrada hiç bir filtreleme ve yaş sınırlaması olmaksızın, çocukların canına ve fikirlerini ele geçiren mecra her geçen gün gücünü daha da kuvvetlendiriyor. Husus hakkında ayrıntılı açıklamalarda bulunan Uzman Klinik Psikolog Berkay Ateş “Bu tıp oyunların tanınan olmasının sebebi en başta bilhassa çocukların ergenlik devrinde kendilerini ispat etme, akranları ve etrafındaki arkadaşları tarafından onaylanma, en güçlüsünün en güzelinin yapanın kendisi olduğunu gösterme isteğidir. Ergenlikte çocuklar rekabet edebilme hususlarını çok fazla ciddiye alma yatkınlığına sahipler. Ve bunu kendileri için bir hayat memat sorunu haline getirebiliyorlar.” açıklamasında bulundu.
ÇOCUKLAR İÇİN GALİBİYET KIYMETLİ BİR YERE SAHİP
Devamında Ateş “Normalde bizler için çok kıymetli olmayan, yanımızdaki bir kişinin bizi rastgele bir hususta yenilgiyle uğratması fikri biz yetişkinler için sorun teşkil etmez. Yenilgiyle karşı karşıya kaldığımızda yahut birilerinin rastgele bir oyunda bizden daha düzgün olduğunu gördüğümüzde ve hatta en kolay olarak kaybettiğimizde bu kaybetme fikri ve yenilgiyle yaşamasını biliriz. Biz yetişkinler olarak bununla başa çıkabiliriz. Zira bu bizim hayatımızdaki birinci yenilgi yahut birinci galibiyet olmayacaktır. Bu bir oyundur, biz de bu durumun farkındayızdır. Fakat ergenlik periyodunda bu cins oyunların, oyun kisvesi altındaki bu çeşit aktivitelerin bilhassa ergenlik devrinin rekabetçiliğinden ve akran onayının değerinden ötürü farklı bir manası olmaktadır. Çocukların gözünde oyunlarda galibiyet elde etmek ve kazanmak değerli bir problem haline gelerek bu çeşit oyunların muhakkak yaş kümelerinde tanınan olmasına neden olabiliyor.” sözlerini kullandı.
ÇOCUKLAR YETİŞKİNLER ÜZERE DEĞİL
Çocukların risk ayrımı yapamadığını ve daima kendini kanıtlama uğraşında olduğunu belirten Ateş “Bu yaştaki çocuklar toplumsal, sosyokültürel, bilişsel, duygusal ya da benlik açısından yahut biyolojik açısından yetişkinler üzere değillerdir. O denli olmalarını da bekleyemeyiz. Bu noktada çocukların üzerindeki en büyük hudut beyinlerinin yapısından ve biyolojik sistemlerinden geliyor. Risk içeren davranışların yapılmaması için neden-sonuç ilgisinin gerçek kurulması gerekir.” kelamlarını kullandı.
ÇOCUKLAR RİSK AYRIMI YAPAMIYOR
Açıklamasında devam ederken Uzman Klinik Psikolog Berkay Ateş “Bu korteks geç gelişmeye başlar ve 25 yaşına gelene kadar son halini almaz. Hülasa 16 yaşındaki bir çocuğun beynindeki his ve dürtü merkezi tam manası ile çalışırken bunları frenleyebilecek olan bölge şimdi gelişimine yeni başlamıştır. Bu nedenle fren düzeneğini devreye sokamaz, risk ayrımını yapamaz. Ek olarak bilişsel bakımdan kendilerinin başına bir şeyin gelmeyeceğine inanırlar, kendilerinin özel olduğunu ya da kozmosun merkezindeki bir aktör yahut aktris olduğunu düşünme eğilimleri bulunur.”
ÇOCUK KENDİNİ BAŞROL HİSSEDİYOR
“Kendini bir başrol üzere hisseden çocuk, duyduğu makûs sonuçların bile kendi başına gelmeyeceğine inanır. Bu durumun sebebi ise prefrontal korteksin gelişmemesidir. Lakin bu üzere durumlarda bir ebeveynin ya da rol modelin herkesin başına bu tip makus olayların gelebileceğini, herkesin benzeri risklere sahip olduğunu anlatması gerekiyor. “
ERGENLER RİSK ALMAYA YATKIN
“Aynı oyunu alıp 30’lu yaşlardaki insanlara verirseniz bu bir oyun olarak bile kabul edilmeyecektir lakin bu yaşlarda bilhassa ergenlik periyodunda risk alma yatkınlığının da yüksek olmasından ötürü tanınan hale gelebiliyor. Ergenlik periyodunda kan daha süratli akıyor daha fazla risk almanın ve başkaları tarafından onaylanmanın daha kıymetli olduğu biliyoruz. Ebeveyn onayı manasını ve ehemmiyetini yitirmeye, kaybetmeye başlıyor ve akran onayı daha değerli hale gelmeye başlıyor.”
ERGENLİKTE YANLIŞSIZ KARAR MEKNİZMASI GELİŞMEMİŞTİR
“Biyolojik olarak ergenlik periyodunda şimdi beynimizin gerçek karar alabilme sistemleri gelişmemiştir lakin his ve dürtü merkezi gelişmiş olduğu için beynimiz maalesef bu his ve dürtülere karşı fren yapabilecek bir düzeneğe da sahip değildir. Bunun da olağan ki de bir tesiri oluyor. Ergenlik periyodu genelde risk içeren davranışlarla dolu olan bir devir ve bundan ötürü bu devirde bu tip aktiviteler maalesef ne yazık ki tanınan hale gelebiliyor.”
BAŞINA BİR ŞEY GELMEYECEĞİNE İKNA EDİLİYORLAR
“Ne yazık ki bu yaşlarda söylenilen kelamlar bir şeyin öğrenilebilmesi için çok fazla tesirli olmayabiliyor. Çocuğun sağ kulağından girip sol kulağından çıkabiliyor. Kimi şeyler var ki deneyimlenerek öğrenilmek zorunda kalınıyor. Lakin deneyimlediğimiz vakit ise farklı farklı acı sonuçlarla müsabaka ihtimalimiz olduğundan bu tehlike de azalmadan artarak devam ediyor. Bu noktada çocukların toplumsal medyadaki hareketler hakkında bilinçlendirilmesi gereksinimi bulunuyor. Bunu yapması gereken ise çocuğun etrafındaki yakın gördüğü, rol model aldığı beşerler olabilir. Buradaki en büyük problem çocuğun neden sonuç ilgisini hakikat kuramıyor olmasıyla alakalıdır. ‘Ben bunu yaparsam sonucunda bu olabilir’ formunda düşünememektedirler. Zira ergenlik devrinde egosantrik bir yapıları olduğu vardır ve bütün dünyanın, cihanın başrolünde kendisinin olduğunu zannederler. Bu durum kendilerinin başına bir şey gelmeyeceğine ikna olmalarına yol açıyor.”
BİLİNÇLİ ARKADAŞLIKLAR ÇOK ÖNEMLİ
“Önce bunun bu türlü olmadığını, kendisini başına bir şey gelebileceğini tahminen de hayattan örneklerle onun etrafındaki bilhassa rol model olarak kabul edebildiği bir büyüğünün yahut bir akranın söylemesi gerekiyor. Şuurlu arkadaşlıklar değerli. Şayet bizim çocuğumuzun etrafında şuurlu olduğunu gözlemlediğimiz bir arkadaş kümesi yahut arkadaşları varsa onlarla kurdukları bağlantı çocuğu daha âlâ yerlere hakikat yönlendirebilir. Çocuğun bilinçlendirilmesi için arkadaş kümesinin ya da etrafında çok fazla vakit geçirdiği şahısların kimler olduğunu biliyor olmak kıymetlidir.” açıklamasında bulundu.
