Yeniçağ gazetesi müellifi A. Yağmur Tunalı, “Kör kılıcın kestiği” başlıklı yazısında “İyi ki Alevi-Bektaşi çizgisi tamamıyla hayatımızdan çekilmedi. Bu canlı damar, gitgide bulanıklaşan geleneğiyle bile bize bizi göstermeye devam ediyor. Görülmesini ve tartışılmasını isterim.” tabirlerine yer verdi.
A. Yağmur Tunalı şunları kaydetti:
“Vurgulayacağımız iki konu var: Birincisi, edebiyatsız, kültür de, fikir de olmaz. İkinci konu direkt doğruya ahlak sıkıntısıdır. Ben buna en kolay haliyle yazılanlarda ve söylenenlerde duyacağımız samimiyet diyorum. Okuyucu bilecek ki yazan kişi o denli düşünmekte ve o denli inanmaktadır.
Gelin görün ki her iki konuda da sorunumuz var. Güya fikir deyince aklımıza arbede geliyor. Taraftar olmaktan, bir fikri sevmekten çok, öbür bir kanıya ve mensuplarına, anlamadan-dinlemeden karşı olmayı anlıyoruz. Onun için farklı niyetler, fikir haysiyeti kazanamadan boğuluyor. Fikir hayatımız, birtakım bakımlardan çiçek açtığında saldırılan, kısımları yerle bir edilen ağaçlara benziyor. Meyvesini yiyebildiğimiz pek az ağacımız var. Kılıçlar havalarda uçuşuyor. Birbirimizi görecek, bedel yetişmesine müsaade edecek yer ve vakit bırakmıyoruz. Sonuçta, olanı biteni dosdoğru anlayacak kadar namuslu davranmakta ıstıraplar yaşıyoruz.
EDEBİYAT MERKEZİ
Evet edebiyatsız niyet olmaz. Zira kültür olmaz. Fikirler de edebiyatla verilir, yaşar ve yaşatılır. Dünya niyet tarihine bakınca görülecek bir gerçek de budur. Bakınız bütün büyükler duyuş ve kanılarını edebiyatla insanlığa sunmuşlardır. Bizden gidelim: Tasavvuf hayatın her alanına yayılan esaslı fikir kaynağımızdır. Bugüne kadar yaratılan sanat yapıtları içinde direkt tasavvufla ilgili yahut ilintili olmayan pek azdır. Şiirden, kitap sanatlarına, el sanatlarına, zanaatkârlığa, devlet idaresinden yaşama biçimlerine kadar bu derin izler görülür. Bu alanın kendisini söz için direkt doğruya edebiyat(şiire)tan hareket etmesi üzerinde durmak lazımdır. Vaktimize kadar gelen örnekler içinde şiirsiz tasavvuf yoktur. Yesevî’de, Mevlânâ’da, Yûnus’ta ve bugüne kadar gelen öncülerde her vakit edebiyat merkezdedir.
Dünyanın her yerinde öyledir. Batı’da kadim Yunan ve Roma’dan beri öyledir. Mesela, Sartre’ın var oluşçuluğu, verdiği edebî yapıtlarla yaşar. Buhran’ı Duvar’ı okuyanlar var oluşçuluğu öğrenmek için okumaz, roman okur. O fikirlerin yaşatıldığı bir hayat kesitini, zihnin ve ruhun kıvrımlarında gezinen bir Sartre yaratıcılığını hissederek okur. Şayet o romanlar olmasa Sartre’ı bu kadar güçlü bir halde duyamayacaktık. Tahminen bu kadar güzel anlayamayacaktık. Yalnızca bizim Prof. Dr. Kenan Gürsoy üzere dünyanın felsefecileri fikirleriyle yakınlaşacak ve yazdıkları-konuştukları çok dar bir insan kümesine ulaşacaktı. Diyeceğim o ki edebiyat ve geniş manasında sanat en çetrefil hususları geniş kitlelere yayma gücüyle de merkezdedir.
Bizde fikir hareketlerinin ağırlaştığı Tanzimat ve sonrasında da her niyet edebiyat üzerinden duyulur. Yeni Osmanlıcılık deyince Namık Kemal ve Ziya Paşa başta olmak üzere büyük sanatkarları biliriz. İslamcılık ve milliyetçilik deyince yeniden o denli. Cevdet Paşa üzere, daha sonra gelenlerden Mehmed Âkif üzere dev isimlerin İslamcı sayılması tartışılır lakin bu etiket altında sayılan isimler çok. En geniş isim listesi, bugüne bakınca mirasını devralmadığımızı gördüğümüz Milliyetçiliktedir. Mustafa Kemal, kendisine gelinceye kadar olgunlaşan milliyetçilik fikrinin askerî ve siyasi önderidir. Milliyetçilik, onun önderliğinde, dağılan bir imparatorluğun küçük bir modülünü kurtaracak ve ulusal bir devlet kuracaktır. Osmanlıcı, İslamcı kim varsa, olan biten karşısında çabucak hepsi milliyetçiliğe dâhil olmuşlardır. Münasebetiyle 20. yüzyılın başındaki milliyetçilik tam bir ulusal koalisyondur.
KÖR ARBEDE
Buradan günümüze bakarak ana fikir akımlarının genel görünüşü hakkında tespit edeceğimiz konulara bakmak zorundayız. Önümüzü görmek için bu aynaya gereksinimimiz olacak. Milliyetçilerden başlamak isterim: Bugün, Milliyetçiler milliyetçi üzere görünmüyorlar. Zira fikri edebiyat ekseninde görecek bir tarih ve insan derinliğinden habersiz görünüyorlar. Milliyetçiliğin bugününde de birinci sınıf beşerler var. Onları fark edecek bir kültür dikkati ve fark ettirecek bir şuurlu yapılanma yok. Daha ağır bir cümle edebilirim: Kelamım ona milliyetçi oluşumlar kültürsüz millet ve milliyetçilik olamayacağını göremez haldeler.
Müsülmancılar için diyeceklerim de çok açık: Bütün savları geride bırakan bir husus bağımlılığıyla mide ile uçkur ortasından çıkamamış görünüyorlar. Din dedikleri dindışı kurguyla bu husus kıskacında manasız bir kuruluk yarattılar. Artık hayatımızı kurutan da bu din ismiyle unsur tapıcılığı. İçlerinde gölgede kalan kimi pahalar, bu durumdan dehşetle şikâyetçi.
Diğer kesitler için diyeceklerim de iç açıcı olmaktan uzak. Sol kendi darlığında daralıyor. Bir türlü kendi hayatımıza, yani tarihimize, yani milliyetimize, yani kendi maceramıza dönemiyorlar. Çeviri fikirleri bize yamamak peşinde bir ham hayalle bocalıyorlar. Evet kültürden besleniyorlar. Evet her mensuplarını kültüre dâhil ederek yol alıyorlar. Ancak içeriye, bize bakamıyorlar. İçlerinden oldukça değerli isim bizi temel aldığı için kalıcı kıymette. Bugüne kadar Aleviliğimiz yükle sola yakın durduğu için bizden renkler de o hamurda karılıyor.
Bir milletvekilinin şanssız sözüyle gündeme geldiği için ben de o sorunun mevzumuza bağlı kültür boyutuna dikkat çekeyim: Âlâ ki Alevi-Bektaşi çizgisi tamamıyla hayatımızdan çekilmedi. Bu canlı damar, gitgide bulanıklaşan geleneğiyle bile bize bizi göstermeye devam ediyor. Görülmesini ve tartışılmasını isterim.”
Odatv.com
