Artan enflasyona karşı parasının pahasını korumak isteyenler en inançlı liman olarak konutu görünce satışlarda önemli artış yaşanmıştı. Lakin kamunun konutu yatırım aracı olmaktan çıkarma atakları ve ekonomik gelişmeler tabloyu aksine çevirdi. Son haftalarda yatırım emeliyle mesken alanların piyasadan çekildiği, gereksinim hedefli alımların gerçekleştiği belirtiliyor. Konutunu satmak isteyenlerin ise talep düşüşü nedeniyle pazarlık hissesini arttırdığı söz ediliyor. Pekala konut yatırımı neden zayıflıyor?
İŞTE ÖNE ÇIKAN NEDENLER
* Konut kiralarına gelen yüzde 25 artırım sonunun bir yıl daha uzatılması, kira geliri beklentisi ile konut alanları olumsuz etkiledi. Hatta kiracılı meskenlerin satışı arttı.
* Süratle artan kredi faizleri, bankaların kredi verme konusundaki isteksizliği alıcıları zorladı.
* Konut fiyatlarındaki artış kimi kesimde ‘acaba daha çok prim yapmaz mı’ kaygısı yarattı.
* Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) yatırım için konut alanlara kredi musluklarını kısması en dikkat çeken atılım oldu. Alınan karara nazaran mevcutta bir meskeni olan tüketici (kendisi, eşi ya da 18 yaşından küçük çocuğu adına) yeni bir mesken daha isterse, konutun pahasının yüzde 90’ı değil, yüzde 22.5’i kadar kredi çekebilecek. Örneğin; yatırımcı 3 milyon lira kıymetinde mesken için 2 milyon 700 bin lira değil, 675 bin lira kredi çekebilecek. Peşinat olarak da 300 bin lira değil, 2 milyon 325 lira ödemesi gerekecek.
* Son olarak mevduat faizlerindeki süratli yükseliş birikimi olanlar için konut dışında bir alternatif oluşturdu.
EVİ OLMAYAN FIRSATI BEKLİYOR
Kamu yatırımcılara ‘bekle’ derken hiç meskeni olmayanlar için bir kredi kısıtlamasına gitmiyor. Üstelik Orta Vadeli Program’a nazaran yeni bir kampanya da bekleniyor. “Dar gelirli vatandaşların konuta erişim imkânı artırılacak” denilen programda, “Kamunun uygun şartlarda sağladığı konut kredileri birinci defa konut edinimini destekleyecek, dar ve orta gelirli vatandaşlar için muhakkak standartlarda ve uygun fiyat aralığında olacak formda yeni başlayan projelere tesis edilecek” sözlerine yer verildi. Şimdi yeni kampanya netleşmese de beklenti vadenin 15 yıla uzaması, faizin yüzde 1.20’lere çekilmesi.
‘DURAKLAMA BÖLÜMÜ YAŞANIYOR’
“Konutta duraklama devranı yaşanıyor” diyen Tüm Teşebbüsçü Emlak Müşavirleri Derneği (TÜGEM) Lideri Hakan Akdoğan şu değerlendirmeyi yaptı: “Piyasada yatırım iştahı yok. Şu günlerde yalnızca muhtaçlık hedefli alımlar gerçekleşiyor. Ya da meskenini satıp yenisini almak isteyenler var. Bunun en kıymetli nedeni kredi musluklarının kısılması ve mevduattaki yükseliş. Vatandaş bu devirde yatırım emelli mesken almaktan uzaklaşıyor. Lakin kısa periyotta getirisi uygun olsa da, uzun devirde bu tercih kâr mı ziyan mı âlâ değerlendirilmeli. Zira geçen vakitte konutun bedeli de yükselecek. Bankadan bekleyen meblağ o konutu almaya yetmeyecek.”
İkinci el piyasada satıcıların pazarlık hissesini arttırdığını belirten Akdoğan, “Haftalık artırım yapan, tek kuruş indirime yanaşmayan mülk sahipleri artık yok. Mesken ilanda bekliyor, alıcı olmayınca aciliyet durumuna nazaran yüzde 5 ile 15 bandında indirimler yapılıyor” dedi.
‘ARSA-TARLA TERCİH EDİLİYOR’
Yüzlerce Emlak ofisini bünyesinde barındıran MasterTürk Kümesi Lideri Gökhan Taş, artık gereksinim odaklı konut alımı yapıldığını, yatırım maksatlı alımların sona erdiğini lisana getirdi. Taş, “Tüketici konutu değil arsa ve tarlayı yatırım aracı olarak görüyor. Bu alanda satış adetleri konut satışını aştı” dedi. İkinci elde ‘alıcı piyasasına’ geçildiğini lisana getiren Taş, “Ev sahibi bugün nisan-mayıs ayındaki fiyatı kabul ediyorsa mülkünü satabiliyor. Bu da bazında yüzde 35 düşüş manasına geliyor. Bilhassa lüks konutta, 25 milyon lira üzerindeki mülklerde indirimler başladı. Geçtiğimiz aylarda 40 milyon liralık konut için 35 milyon lira teklifi reddedenler, bugün 30 milyon liraya tamam demek zorunda kalıyor. 2024 yılında da alıcı piyasasının süreceğini öngörüyorum. TL bazında fiyatlar asla düşmez, fakat enflasyon artışı kadar bir artış da beklemiyorum” sözlerini kullandı.
